Γιατί η Ελλάδα πρέπει να κυρώσει το OPIC – Μια ευκαιρία να ακουστεί η φωνή των παιδιών, άρθρο του Πελοπίδα Νικολόπουλου

Στις 14 Απριλίου 2025 συμπληρώνονται 11 χρόνια από την έναρξη ισχύος του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού για τις Διαδικασίες Επικοινωνίας (Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on a communications procedure), γνωστού ως OPIC.

Το Πρωτόκολλο αυτό δίνει στα παιδιά το δικαίωμα να προσφεύγουν στην Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού («Επιτροπή») όταν παραβιάζονται τα δικαιώματά τους και έχουν εξαντλήσει τα εθνικά ένδικα μέσα. Η αναφορά/καταγγελία προς την Επιτροπή μπορεί να υποβάλλεται από ή εκ μέρους παιδιών που θεωρούν ότι έχουν παραβιαστεί τα δικαιώματά τους, είτε ατομικά, είτε συλλογικά, καθώς και από αυτούς που έχουν την επιμέλεια τους. Περαιτέρω, προβλέπεται διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων, όταν πιθανολογείται ότι θα δημιουργηθεί ανεπανόρθωτη βλάβη στα παιδιά. Ακόμα προβλέπεται η διαδικασία διερεύνησης, στις περιπτώσεις που η Επιτροπή λαμβάνει αξιόπιστες πληροφορίες που καταδεικνύουν σοβαρές ή συστηματικές παραβιάσεις δικαιωμάτων των παιδιών σε κάποιο Κράτος – Μέλος.

Το OPIC πρόκειται για ένα ουσιαστικό εργαλείο προστασίας, ιδιαίτερα για τα πιο ευάλωτα παιδιά (θύματα κακοποίησης, παιδιά με αναπηρία, ασυνόδευτα παιδιά), αλλά και για όλα τα παιδιά γενικότερα.

Η σημασία κύρωσης του OPIC

Το OPIC έχει κυρωθεί ήδη από 53 χώρες, αναγνωρισμένα Κράτη – Μέλη του Ο.Η.Ε, ενώ 15 ακόμα έχουν προχωρήσει στην υπογραφή του. Από τις χώρες που έχουν κυρώσει το OPIC, οι 17 αποτελούν Κράτη – Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα η πρώτη σε επίπεδο ποσοστών χώρα κατά της οποίας έχουν υποβληθεί αναφορές είναι η Ισπανία με ποσοστό άνω του 50% και έπονται η Δανία, η Ελβετία και το Βέλγιο. Ωστόσο, η Ελλάδα παραμένει μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχει κυρώσει το OPIC, με αποτέλεσμα τα παιδιά που βρίσκονται στη χώρα μας να στερούνται αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα προσφυγής.

Τι προσφέρει το OPIC;

Η αξιοποίηση του OPIC δεν λειτουργεί μόνο ως ελεγκτικός μηχανισμός υπέρ των παιδιών, αλλά και υπέρ των ίδιων των κρατών. Η Επιτροπή διαμορφώνει συστάσεις που οδηγούν στη βελτίωση των εθνικών μηχανισμών παιδικής προστασίας και ενισχύουν τη διαφάνεια, την υπευθυνότητα και την ολιστική προσέγγιση των αντίστοιχων κρατικών πολιτικών. Παράλληλα, δημιουργείται νομολογία που ερμηνεύει τα δικαιώματα του παιδιού και μπορεί να αξιοποιηθεί από τα εθνικά δικαστήρια και φορείς.

Η Ελλάδα, αν και έχει κυρώσει τα άλλα δύο Προαιρετικά Πρωτόκολλα της Σύμβασης (για την εμπλοκή παιδιών σε ένοπλες συγκρούσεις και για την εμπορία παιδιών και την παιδική πορνογραφία), δεν έχει κινηθεί καθόλου για την κύρωση του τρίτου και σημαντικότερου για την προσβασιμότητα των παιδιών στη δικαιοσύνη.

Μια κοινωνική πρωτοβουλία για την κύρωση

Το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού ανέλαβε την πρωτοβουλία να φέρει το OPIC στο προσκήνιο διοργανώνοντας σχετική εκδήλωση στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών («ΔΣΑ»), με τη συμμετοχή εκπροσώπων από την Επιτροπή του ΟΗΕ, τη UNICEF Ελλάδος, τον Συνήγορο του Παιδιού, την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και οργανώσεις παιδικής προστασίας, παρουσίας εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών και του Προέδρου του ΔΣΑ.

Ακολούθησε η σύνταξη ψηφίσματος, το οποίο υπέγραψαν 57 φορείς προάσπισης δικαιωμάτων του παιδιού. Το ψήφισμα εστάλη στον Πρωθυπουργό, στον Υπουργό Εξωτερικών, στην πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας και παρουσιάστηκε σε συνέντευξη τύπου στο Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, όπου έλαβε χώρα συζήτηση μεταξύ άλλων με παιδιά, μέλη της ομάδα εφήβων – συμβούλων του Συνηγόρου του Παιδιού. Παρά τις επίσημες αιτήσεις για συνάντηση, δεν υπήρξε μέχρι σήμερα καμία ανταπόκριση από την Πολιτεία.

Η συγκυρία είναι ευκαιρία

Την περίοδο 2025-2026, η Ελλάδα είναι μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Επιπλέον, έχει θέσει υποψηφιότητα για το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ για την περίοδο 2028-2030. Τώρα είναι η στιγμή να αποδείξει εμπράκτως ότι η προστασία των πιο ευάλωτων, και δη των παιδιών, αποτελεί πραγματική προτεραιότητα. Η κύρωση του OPIC θα ήταν όχι μόνο μια συμβολική, αλλά και μια ουσιαστική κίνηση διεθνούς υπευθυνότητας και δημοκρατικής συνέπειας.

Η φωνή των παιδιών δεν μπορεί να περιμένει

Τα παιδιά δεν είναι μόνο το μέλλον – είναι και το παρόν. Και το παρόν τους απαιτεί θωράκιση. Η κύρωση του OPIC είναι ένα κρίσιμο βήμα για την πληρέστερη προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού, καθώς δίνει στα παιδιά φωνή. Τα κάνει συμμέτοχα στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους.

Η Ελλάδα έχει σήμερα την ευκαιρία να σταθεί στο ύψος των διεθνών της δεσμεύσεων και των ηθικών της ευθυνών. 

* Ο Πελοπίδας Νικολόπουλος είναι Υπεύθυνος Συνηγορίας του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

https://www.news247.gr/ellada/giati-i-ellada-prepei-na-kirosei-to-opic-mia-efkairia-na-akoustei-i-foni-ton-paidion/?fbclid=IwY2xjawJp9klleHRuA2FlbQIxMQABHlgFq_ol-N7BQcyk2Awh7jsNY7ub5HjsERjaFx09UZuA2nDr6I3yBaEVKOpC_aem_Adntv0w0RM9SGYDx6Pj92w