ShareThis
EnglishenEnglish

Κοινή δήλωση: Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου πρέπει να ανακαλέσει την εντολή έξωσης των ανθρώπων σε κίνηση από τις δομές

05-06-2025 16:17

Στις αρχές Μαΐου, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου εξέδωσε προφορική εντολή προς τις αρχές των προσφυγικών δομών σε όλη την Ελλάδα να απομακρύνουν δικαιούχους Διεθνούς Προστασίας καθώς και τους απορριφθέντες αιτούντες άσυλο από τις δομές τους.

Υψηλός κίνδυνος εξαθλίωσης για διάφορες ομάδες ανθρώπων

Η κοινοποίηση της απόφασης δεν περιλάμβανε καμία κατευθυντήρια οδηγία σχετικά με κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις στέγασης ή μέτρα προστασίας προκειμένου να μην οδηγηθούν άνθρωποι σε συνθήκες εξαθλίωσης. Σε συνδυασμό με τα διαχρονικά προβλήματα πρόσβασης σε κρατική στήριξη εκτός των δομών και τη διαρκώς φθίνουσα ικανότητα της κοινωνίας των πολιτών να καλύψει τα υφιστάμενα κενά, η απόφαση αυτή ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Η απόφαση μπορεί να οδηγήσει ευάλωτους ανθρώπους σε επισφαλείς και δυσμενείς καταστάσεις, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με την τήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στα νησιά, οργανώσεις βρίσκονται σε επαφή με ανθρώπους που ενημερώθηκαν για την επικείμενη έξωσή τους και με ανθρώπους που ήδη έχουν απομακρυνθεί. Οι δικαιούχοι Διεθνούς Προστασίας έχουν νομική υποχρέωση να εγκαταλείψουν τις προσωρινές δομές του κράτους εντός 30 ημερών από τη λήψη θετικής απόφασης — ένα χρονικό διάστημα που συχνά δεν επαρκεί για την έκδοση όλων των απαραίτητων εγγράφων από τις αρμόδιες υπηρεσίες ώστε να μπορέσουν να έχουν πρόσβαση σε εναλλακτική στέγαση — ενώ η υποστήριξη για ένταξη εκτός των δομών αυτών παραμένει περιορισμένη. Η υλοποίηση του προγράμματος Helios+ ξεκίνησε μόλις πρόσφατα, μετά την ολοκλήρωση του προκατόχου του, και βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στα αρχικά της στάδια (έναρξη περιόδου υποβολής αιτήσεων 26 Μαΐου 2025). Ως εκ τούτου, η πρόσβαση σε στέγαση δεν είναι ακόμη διαθέσιμη. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να εξυπηρετήσει ένα μικρό ποσοστό του προσφυγικού πληθυσμού στην Ελλάδα και θα χρειαστεί βιώσιμη χρηματοδότηση για να αποφευχθεί η διακοπή των υπηρεσιών του. Επίσης, υπάρχουν προβληματισμοί σχετικά με τη βραχυπρόθεσμη φύση του, τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις επιλεξιμότητας και τους πιθανούς γραφειοκρατικούς φραγμούς. Επιπλέον, για τους δικαιούχους Διεθνούς Προστασίας παραμένει υψηλός ο κίνδυνος να μείνουν άστεγοι και να βρεθούν σε συνθήκες εξαθλίωσης λόγω του κενού που μεσολαβεί μετά την πάροδο των 30 ημερών από την έκδοση της θετικής απόφασης ή την αποχώρησή τους από τη δομή, έως ότου καταστεί εφικτή η στέγασή τους μέσω του προγράμματος Helios. Σε συνδυασμό με την ευρύτερη στεγαστική κρίση στην Ελλάδα και την αύξηση των τιμών, την αύξηση του κόστους διαβίωσης, η αιφνίδια έξωση θα επιφέρει σημαντικές δυσκολίες στους ανθρώπους που έχουν λάβει προστασία στην Ελλάδα να βρουν κατάλληλη εναλλακτική στέγαση, αυξάνοντας ενδεχομένως την ανασφάλειά τους.

Άτομα χωρίς αναγνωρισμένο καθεστώς πρόσφυγα έχουν ελάχιστη ή καθόλου πρόσβαση σε στήριξη εκτός των δομών, γεγονός που τα θέτει σε ακόμη πιο επισφαλή θέση. Ιδιαίτερα δυσχερής είναι η κατάσταση για όσα άτομα η αίτηση ασύλου έχει απορριφθεί, καθώς δεν έχουν πρόσβαση σε νόμιμη εργασία, υπηρεσίες υγείας ή κοινωνικά επιδόματα. Για πολλούς, η κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω λόγω της απειλής σύλληψης και παρατεταμένης κράτησης με σκοπό την απομάκρυνση, ενώ την ίδια ώρα οι επιστροφές στις χώρες προέλευσης ή διέλευσης παραμένουν σε μεγάλο βαθμό δυσχερείς - αν όχι ουσιαστικά αδύνατες για τις περισσότερες χώρες προέλευσης. Οι συνθήκες αυτές οδηγούν τους ανθρώπους σε νομικό κενό και σε ακραίες συνθήκες διαβίωσης.

Οι εξώσεις είναι εξίσου προβληματικές όταν δεν λαμβάνονται υπόψη νομικές διαδικασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, ένα ζήτημα που έχει επισημανθεί από πολλούς αιτούντες. Αυτό μπορεί να συμβαίνει όταν οι αιτούντες έχουν ασκήσει έφεση κατά απορριπτικών αποφάσεων ενώπιον των ελληνικών Διοικητικών Δικαστηρίων – με ή χωρίς κρατική νομική βοήθεια – καθώς οι διαδικασίες αυτές χαρακτηρίζονται από εκτεταμένες καθυστερήσεις. Σε συνδυασμό με την απουσία αποτελεσματικών διαύλων επικοινωνίας με τις ελληνικές αρχές ασύλου, αυτοί οι παράγοντες έχουν σοβαρές επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης των αιτούντων. Κατά συνέπεια, η παραμονή τους στις δομές αποτελεί τη μοναδική επιλογή για να αποφύγουν την αστεγία και την παράνομη εργασία, καθώς και τους συνακόλουθους κινδύνους κακοποίησης, εκμετάλλευσης, εμπορίας ανθρώπων και παρατεταμένης κράτησης. Άτομα που έχουν υποβάλει επαναληπτικές αιτήσεις επίσης διατρέχουν κίνδυνο, καθώς έχουν ήδη περιορισμένη πρόσβαση σε υποδομές, ανάλογα με τη διακριτική ευχέρεια των αρχών. Οι εξώσεις θέτουν σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο αυτή την ομάδα, καθώς και όσους αναμένουν να υποβάλουν αιτήσεις αλλά αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις λόγω έλλειψης κρατικών υπηρεσιών διερμηνείας, αυξάνοντας τον κίνδυνο εξαθλίωσης.

Σύντομα χρονικά διαστήματα ειδοποίησης με περιορισμένες εναλλακτικές επιλογές στήριξης

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οργανώσεις αναφέρουν ότι οι αρχές των δομών ενημέρωσαν τους διαμένοντες για την απομάκρυνσή τους μία εβδομάδα νωρίτερα. Σε άλλες περιπτώσεις, η ειδοποίηση δόθηκε μόλις την προηγούμενη ημέρα, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να συλλέξουν όλα τα προσωπικά τους αντικείμενα πριν την έξωση. Αλλού, ενόψει της απομάκρυνσης, άτομα μεταφέρθηκαν εσωτερικά εντός των εγκαταστάσεων. Για παράδειγμα, στη Λέσβο, δικαιούχοι Διεθνούς Προστασίας μετακινήθηκαν από κοντέινερς σε πιο απομακρυσμένα σημεία της δομής, σε σκηνές που μοιράζονται με άτομα που δεν γνωρίζουν, αυξάνοντας έτσι την επισφάλεια και τους κινδύνους για τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Η Mobile Info Team (MIT) βρίσκεται επίσης σε επαφή με άτομα, συμπεριλαμβανομένων οικογενειών με μικρά παιδιά, που έχουν εκκρεμείς αιτήσεις για άδεια διαμονής, που έχουν λάβει ειδοποιήσεις έξωσης συνοδευόμενες από απειλές, γεγονός που εντείνει την ανησυχία τους:

«[...] Ο διευθυντής της δομής μας είπε ξανά να φύγουμε, αν δεν βρούμε σπίτι, θα φέρει την αστυνομία για μας [...].»

- Μαρτυρία άντρα που διαμένει σε δομή στην περιοχή της Αθήνας, ο οποίος ειδοποιήθηκε για την επικείμενη έξωση της οικογένειάς του, η οποία περιλαμβάνει τρία ανήλικα παιδιά.

 

Διαβάστε όλο το κείμενο στα ελληνικά και τα αγγλικά.



Σχετικά με Εμάς


Είμαστε ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο. Από το 2004 ερευνούμε και προωθούμε τα δικαιώματα του παιδιού. Οργανώνουμε Εκπαιδευτικά Προγράμματα, Κοινωνικο-Πολιτισμικές Δράσεις και συνεργαζόμαστε με οργανώσεις του εξωτερικού και της χώρας μας. Στηριζόμαστε στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ, στην κοινωνική αλληλεγγύη, την πολιτισμική διαφορετικότητα και την εθελοντική προσφορά των μελών και φίλων μας.

Περισσότερα
logo

Στοιχεία ΕπικοινωνίαςΦόρμα Επικοινωνίας
Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού
address Αλκαµένους 11Β, ΤΚ 104 39 Αθήνα
phone +30 210 8846590email diktio@ddp.gr