Η ίδρυση του Δικτύου και η ιστορία μας

Αρχίσαμε να συζητάμε πώς θα μπορούσαμε να αναλάβουμε δράση και να παρέμβουμε σαν ομάδα ώστε να διαδώσουμε τα 42 άρθρα της Σύμβασης, να φέρουμε κοντά μας κι άλλους ανθρώπους, να βελτιώσουμε το επίπεδο σεβασμού των δικαιωμάτων μιλώντας σε ορισμένους/ες διαμορφωτές/τριες της κοινής γνώμης. Στόχος ήταν να κάνουμε ορατό το πρόβλημα που υπήρχε, ώστε να τηρείται η Σύμβαση και να μην εκτίθεται με αρνητικές Εκθέσεις η χώρα μας διεθνώς, να ακούγεται η γνώμη των παιδιών, να καταργηθεί η σωματική τιμωρία στο σχολείο και την οικογένεια, να υποστηριχθούν παιδιά με αναπηρίες και άλλα πολλά.

Ομάδα Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού 2000-2004

Μέσα σε λίγους μήνες, συστήσαμε μια Ομάδα Πρωτοβουλίας και καταφέραμε να έρθουμε σε επαφή με αρκετούς/ές εκπαιδευτικούς και σχολεία και να ανοίξουμε τη συζήτηση. Τον Νοέμβριο του 2000 οργανώσαμε μια Ημερίδα στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα που συγκέντρωσε 150 περίπου ανθρώπους. Με τη συμμετοχή νομικών, παιδοψυχιάτρων και  εκπαιδευτικών,  αναλύσαμε το ζήτημα της παραβίασης των δικαιωμάτων των παιδιών, την κατάσταση που επικρατούσε στα σχολεία και συζητήσαμε διεξοδικά ποιος θα έπρεπε να είναι ο πρώτος μεγάλος στόχος της πρωτοβουλίας μας. Καταλήξαμε ότι θα έπρεπε να κινηθούμε σε τρεις κατευθύνσεις: να ενημερώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους/ες γονείς και εκπαιδευτικούς, να εντοπίσουμε τους πιο ευαίσθητους τομείς παραβιάσεων και να ζητήσουμε από την κυβέρνηση τη θεσμοθέτηση ενός  Συνηγόρου του παιδιού, όπως υπήρχε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Για να προωθήσουμε τους παραπάνω στόχους, οργανώσαμε τους επόμενους μήνες πολλές συναντήσεις σε φιλικούς κύκλους, μιλήσαμε με εκπαιδευτικούς, νομικούς ψυχιάτρους, κάναμε συστηματική έρευνα στο διαδίκτυο, βρήκαμε οργανώσεις στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία, και ζητήσαμε πληροφόρηση. Ήταν φανερό ότι το θέμα αυτό απασχολούσε σε άλλες χώρες τους/τις ειδικούς αλλά και την κοινή γνώμη, ότι υπήρχαν θεσμοθετημένοι φορείς, κάτι που έλειπε παντελώς από τη χώρα μας. Έτσι, τον Δεκέμβριο του 2001 οργανώσαμε μια ανοιχτή εκδήλωση στο Ζάππειο, η οποία συγκέντρωσε περισσότερα από διακόσια άτομα και καταγράφηκαν οι απόψεις των ειδικών, ακούστηκαν ιδέες, έγινε ανταλλαγή σκέψεων και αναφέρθηκαν οι συχνότερες περιπτώσεις καταπάτησης των Δικαιωμάτων του Παιδιού στην Ελλάδα. Παράλληλα, συντάξαμε και υπογράψαμε εκεί την πρώτη “Διακήρυξη” της Ομάδας Πρωτοβουλίας μας, στην οποία τονίζαμε την ανάγκη θεσμοθέτησης Συνηγόρου του Παιδιού. Λίγες ημέρες αργότερα, μεγάλη αντιπροσωπεία παιδιών επισκέφτηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κ. Κωστή Στεφανόπουλο, στον οποίο κατέθεσε τη “Διακήρυξη” για την ανάγκη θεσμοθέτησης του Συνηγόρου του Παιδιού.

Τους επόμενους μήνες πολλαπλασιάσαμε τις επαφές και τις συζητήσεις μέσα και έξω από τα σχολεία κι, επίσης, με βουλευτές, ευρωβουλευτές, τον Έλληνα Συνήγορο του Πολίτη κ. Ν. Διαμαντούρο, την Επιτροπή Μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής, τον Δικηγορικό Σύλλογο, το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα, κλπ. Ήρθαμε, επίσης σε επαφή με ξένες οργανώσεις υπεράσπισης των δικαιωμάτων του παιδιού σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τον Απρίλιο του 2002 οργανώσαμε Δημόσια διαβούλευση στο Ζάππειο με θέμα: “Ο Συνήγορος του Παιδιού: Ένα ουσιαστικό βήμα για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού και τη διαμόρφωση πολιτικής για την παιδική ηλικία”, με τη συμμετοχή Ευρωπαίων Συνηγόρων του Παιδιού, του Έλληνα Συνηγόρου του Πολίτη, πανεπιστημιακών, καθώς και ελληνικών φορέων και ΜΚΟ. Παρόμοια εκδήλωση οργανώσαμε και με Ομάδα Πρωτοβουλίας στη Θεσσαλονίκη. Οι δύο εκδηλώσεις ανέδειξαν σε σημαντικό βαθμό την ανάγκη που υπήρχε και έπαιξαν αποφασιστική σημασία  στην προώθηση της  θεσμοθέτησης του Έλληνα Συνηγόρου του Παιδιού.

Τον Μάιο του 2002, ένα από τα μέλη της πρωτοβουλίας μας κλήθηκε και συμμετείχε στην Ειδική Σύνοδο του ΟΗΕ για τα παιδιά στη Ν. Υόρκη, όπου μετέφερε απόψεις για τα δικαιώματα των παιδιών και έλαβε μέρος στο ευρωπαϊκό κοινοβουλευτικό φόρουμ “Βουλευτές σε δράση υπέρ των παιδιών”. Συνεχίσαμε το επόμενο διάστημα την κινητοποίηση, την ενημέρωση των σχολείων, τις επαφές και την ευαισθητοποίηση, οργανώσαμε ομάδες πρωτοβουλίας και συζητήσεις σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας και στο τέλος της χρονιάς είδαμε τον πρώτο μεγάλο στόχο μας να πλησιάζει στην πραγματοποίησή του. Ο Συνήγορος του Παιδιού θεσμοθετήθηκε τον Δεκέμβριο-Ιανουάριο του 2003 και μας γέμισε αισιοδοξία και ικανοποίηση.

Μια μικρή ομάδα ανθρώπων με μόνο όπλο το ενδιαφέρον και την πεποίθησή μας, είχαμε καταφέρει μέσα σε δυόμισι μόλις χρόνια να κάνουμε ορατές και κατανοητές τις παραβιάσεις αναφορικά με τα δικαιώματα των παιδιών σε έναν κύκλο πεντακοσίων περίπου ανθρώπων, να ανοίξουμε έναν ευρύ κοινωνικό και δημόσιο διάλογο, να συνεργαστούμε με θεσμικούς παράγοντες και οργανώσεις μέσα και έξω από την Ελλάδα, να συσπειρώσουμε μερικές δεκάδες εθελοντές/τριες και, τελικά, να πετύχουμε τη θεσμοθέτηση του Συνηγόρου του Παιδιού ξεπερνώντας τη συνηθισμένη αδράνεια και τη γραφειοκρατία. Ήταν μια καλή αρχή για να γίνουν, στη συνέχεια, τα επόμενα βήματα.

Η επαφή μας με τον ευρωπαϊκό χώρο μάς έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι στο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, που συζητιόταν εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε καμία αναφορά στα δικαιώματα του παιδιού. Αρχίσαμε να συγκεντρώνουμε υπογραφές για την υποστήριξη του κειμένου «Το Μέλλον της Ευρώπης είναι το Μέλλον των Παιδιών», προκειμένου να προωθήσουμε, μαζί με το ευρωπαϊκό δίκτυο «Euronet» με το οποίο βρισκόμασταν σε στενή επαφή, την υπόθεση.

Διαπιστώνοντας, επίσης, τη σημασία που είχε η καταπολέμηση της παιδικής εργασίας με τα παιδιά των φαναριών την ίδια εποχή, προχωρήσαμε στη μετάφραση και την έκδοση του βιβλίου «Ένα Μέλλον χωρίς Παιδική Εργασία» της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας στα ελληνικά, με τη χορηγία της Εμπορικής Τράπεζας. Ήταν η πρώτη χορηγία που επιδιώξαμε και που μας άνοιξε το δρόμο να αναζητούμε χορηγίες και δωρεές από ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς, κάθε φορά που θέλαμε να υλοποιήσουμε ένα έργο, πέρα από την τρέχουσα πρακτική δουλειά που μοιραζόμασταν εθελοντικά μεταξύ μας.

Όλες οι παραπάνω πρωτοβουλίες συνέχιζαν να πραγματοποιούνται χωρίς να έχουμε δώσει νομική υπόσταση στην προσπάθειά μας. Η δημιουργία ενός σωματείου ή μιας ΜΚΟ μας απασχόλησε αρκετές φορές στο διάστημα αυτών των χρόνων αλλά όσο φέρναμε σε πέρας πρακτικά ζητήματα χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, αναβάλαμε την απόφαση να μπούμε σε μια τυπική μορφή οργάνωσης, που θα απαιτούσε σοβαρή χρηματοδότηση και περισσότερες υποχρεώσεις. Επικρατούσε το εθελοντικό πνεύμα και ο ενθουσιασμός με πολλά ερωτηματικά για τη συνέχεια της προσπάθειάς μας, τα οποία συζητούσαμε τακτικά στις συναντήσεις μας.

Ολόκληρο το 2003 εργαστήκαμε άτυπα, εθελοντικά και με μεγάλο ενθουσιασμό, σε θεσμικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Οργανώσαμε ευχαριστήρια επίσκεψη παιδιών στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τον Συνήγορο του Παιδιού από την Ελληνική Βουλή. Μαθητές/τριες και εκπαιδευτικοί από σχολεία με τα οποία συνεργαζόμασταν συμμετείχαν σε ταξίδι στις Βρυξέλλες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου προωθήσαμε την ιδέα ενός Ευρωπαϊκού Δικτύου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και κάναμε πολλές επαφές. Οργανώσαμε εκδήλωση με τη συμμετοχή μαθητών/τριών σχολείων ειδικής αγωγής και μαθητών/τριών δημοτικών και γυμνασίων, οι οποίοι/ες μίλησαν για τα “δικά τους ιδιαίτερα δικαιώματα”. Εκδήλωση με θέμα “Η σημασία του νεοσύστατου θεσμού του Συνηγόρου του Παιδιού” στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών. Εκδήλωση στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα με θέμα ”Ένα μέλλον χωρίς παιδική εργασία”, καθώς και στη Θεσσαλονίκη, όπου παρουσιάστηκε η έκδοση της ομότιτλης έκθεσης της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

Η ίδρυση του σωματείου «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού» - 2004

Το σωματείο μας ιδρύθηκε το 2004 και είχε αρχικά 80 ιδρυτικά μέλη. Δεδομένου ότι βρισκόταν σε εξέλιξη το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα, με όλα τα προβλήματα που συμπύκνωνε, αποφασίσαμε να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στη Διαφορετικότητα, ως κεντρικό άξονα παιδαγωγικού και πολιτισμικού προβληματισμού. Αυτό σήμαινε περισσότερες συζητήσεις στα σχολεία και ιδιαίτερες πρωτοβουλίες που αφορούσαν τους/τις μαθητές/τριες που προέρχονταν από οικογένειες παλλινοστούντων, μεταναστών/τριών και προσφύγων/ισσών. Η πρώτη δράση που πραγματοποίησε το «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού», μετά τη σύστασή του ως σωματείου, ήταν ο Πανελλήνιος Διαγωνισμός με θέμα «Δρόμος μετ’ εμποδίων… με όραμα, προσπάθεια και ελπίδα» για την απονομή βραβείων «Διπλής Προσπάθειας». Τα βραβεία θεσμοθετήθηκαν με στόχο να επιβραβεύσουν την εντατική προσπάθεια των μαθητών/τριών αυτών, προκειμένου να επιτύχουν την ομαλή ένταξη και πρόοδο στο ελληνικό σχολείο. Τα παιδιά ήταν αξιέπαινα διότι κατάφερναν να ξεπεράσουν μια σειρά από γλωσσικά, πολιτισμικά και κοινωνικά εμπόδια, και να ενσωματωθούν στο ελληνικό περιβάλλον που δεν ήταν πάντοτε φιλικό. Η εκδήλωση για την απονομή των βραβείων πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στις 29 Απριλίου 2004, στο Ζάππειο. Η ευαισθησία, με την οποία εξέφρασαν τα παιδιά τόσο τις δυσκολίες όσο και τα όνειρα και την ελπίδα για το μέλλον τους, μας συγκίνησε βαθιά και μας ενθάρρυνε να συνεργαστούμε με τον γνωστό εκδοτικό οίκο Κέδρο και να εκδώσουμε ένα βιβλίο με τα κείμενά τους και τίτλο «Έ! Φίλε».

Θεωρώντας το διαδίκτυο μια σημαντική πηγή πληροφόρησης και ενδιαφέροντος για τα παιδιά αλλά που, ταυτόχρονα, περιέκλειε κινδύνους, συνεχίσαμε το 2004 με μια πρωτοβουλία για το “Ασφαλέστερο περιβάλλον στο Διαδίκτυο για παιδιά και εφήβους”, με συμμετοχή σε συνέδρια και πολλές ανοιχτές συζητήσεις στα σχολεία σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών και την εξειδίκευση των προβλημάτων του διαδικτύου, τα μέτρα ασφαλείας, κλπ.

Τις δύο επόμενες χρονιές, το 2005 και το 2006 στραφήκαμε στην εμβάθυνση των προβλημάτων από τα μέλη, τους/τις εθελοντές/τριές μας που ολοένα πολλαπλασιάζονταν, και τους/τις εκπαιδευτικούς-συνεργάτες/ιδές μας. Δεν ήταν αυτονόητη η κατανόηση των δικαιωμάτων, έπρεπε να αναλυθούν και να συζητηθούν σε βάθος για να υπάρχει σωστή αναγνώριση και αντιμετώπισή τους. Οργανώσαμε μια σειρά από Σεμινάρια στη Στοά του Βιβλίου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με ομιλητές/τριες γνωστούς/ές πανεπιστημιακούς, ψυχιάτρους, κοινωνικούς επιστήμονες και παιδαγωγούς. Συμμετείχαμε σε ευρωπαϊκές συναντήσεις για ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών. Συμμετείχαμε σε ανοιχτές συζητήσεις σε πολλές πόλεις της Β. Ελλάδας, ως καλεσμένοι/ες σχολείων και φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οργανώσαμε τον Β’ Πανελλήνιο Διαγωνισμό του Δικτύου, με θέμα: “Η συμβίωση σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία” στο Ζάππειο.

Η συνεργασία μας με το Ίδρυμα Van Leer - 2007

Το 2007 ήρθε η συνεργασία μας με το Ίδρυμα Van Leer και μας έδωσε νέα αποφασιστική ώθηση. Έδωσε την ευκαιρία στον προβληματισμό και τις πρωτοβουλίες μας να πάρουν πιο σοβαρό και συστηματικό  χαρακτήρα. Το Ίδρυμα Van Leer, εξειδικευμένο μεταπολεμικά στην πρώτη παιδική ηλικία και τη διαμόρφωση της Διαφορετικότητας, ανταποκρίθηκε σε ένα σχέδιό μας που αφορούσε το παιδικό βιβλίο. Η πρότασή μας εστιαζόταν στο παιδικό βιβλίο ως  μέσο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά για να γίνει κατανοητή στα παιδιά η Διαφορετικότητα. Αποφάσισε να χρηματοδοτήσει την πρότασή μας εξολοκλήρου για μια τριετία. Ήταν μια μεγάλη ευκαιρία να αποκτήσουμε έναν/μια γραμματέα που θα εργαζόταν με πλήρες ωράριο συστηματικά συντονίζοντας τους/τις δεκάδες εθελοντές/τριές μας, κρατώντας την αλληλογραφία και τα Αρχεία μας. Ήταν, επίσης, και σημαντική βοήθεια, καθώς το Ίδρυμα διέθετε έρευνες, βιβλιογραφία και εμπειρογνωμοσύνη και μας βοήθησε αποφασιστικά από επιστημονική άποψη. Πέσαμε με τα μούτρα στη δουλειά. Έπρεπε να οργανώσουμε ομάδες εθελοντών/τριών που θα διάβαζαν και θα επέλεγαν παιδικά βιβλία που είχαν σχέση με τη διαφορετικότητα, να οργανώσουμε και να ταξινομήσουμε θεματικά και κατά ηλικίες το υλικό, να πραγματοποιήσουμε μια πολυσέλιδη απαιτητική έκδοση, να αναρτήσουμε στο διαδίκτυο περιλήψεις των βιβλίων, να οργανώσουμε Ημερίδες, να οργανώσουμε εκθέσεις βιβλίων και ανοιχτές συζητήσεις σε δήμους της Αθήνας και άλλων μεγάλων πόλεων, να πραγματοποιήσουμε σεμινάρια σε εκπαιδευτικούς και γονείς, να δουλέψουμε σε εκπαιδευτικά προγράμματα τα βιβλία με ομάδες παιδιών. Η συνεργασία ανάμεσα στα μέλη μας, τους/τις εθελοντές/τριες και τους/τις εκπαιδευτικούς έγινε μπροστά σε όλο αυτό τον όγκο δουλειάς πιο απαιτητική και ουσιαστική. Αναπτύχθηκε ένας δημιουργικός διάλογος, οι συναντήσεις των ομάδων εργασίας ήταν ζωντανές και ενθουσιώδεις. Το χρονοδιάγραμμα ήταν πιεστικό αλλά όσοι/ες συμμετείχαμε, 40 περίπου άνθρωποι, ήμασταν ενθουσιασμένοι/ες ότι με τον κατάλογο των βιβλίων και την όλη δουλειά θα είχαμε σύντομα στα χέρια μας ένα καλό εργαλείο για τα δικαιώματα. Συνεχίσαμε να δουλεύουμε με εντατικούς ρυθμούς και ολόκληρο το 2008 διαβάζοντας και σχολιάζοντας δεκάδες βιβλία, συζητώντας και ανταλλάσσοντας απόψεις με συγγραφείς και εικονογράφους, με πανεπιστημιακούς και εκπαιδευτικούς, οργανώνοντας ομάδες παιδιών και καταγράφοντας τις εμπειρίες και τις αντιδράσεις τους. Ο Κατάλογος Βιβλίων για τη Διαφορετικότητα που έπρεπε να ολοκληρώσουμε άρχιζε να παίρνει μορφή. Παράλληλα, τη χρονιά αυτή, με αφορμή το πρόγραμμα του Ιδρύματος Van Leer και στο πλαίσιο αυτό, οργανώσαμε σειρά ανοιχτών εκδηλώσεων για τα δικαιώματα στα σχολεία με ομιλίες και συζητήσεις με τα ίδια τα παιδιά.

Το 2009 προχωρήσαμε σε πολύ βαθύτερες εννοιολογήσεις την επεξεργασία της Διαφορετικότητας, με τη σοβαρή συλλογική συμμετοχή και άλλων 15 περίπου εθελοντών/τριών στο πρόγραμμα του Ιδρύματος Van Leer και σε συνδυασμό με τα φαινόμενα ξενοφοβίας που είχαν εμφανιστεί στην κοινωνία μας και που μας προκαλούσαν για μια σε βάθος γνώση και για την ανάληψη θετικών δράσεων. Η ελληνική κοινωνική πραγματικότητα που έδειχνε σημεία έλλειψης ανοχής και επιθετικότητας απέναντι στο Άλλο, το Διαφορετικό, υποδείκνυε στον/την καθένα/μία μας τη σημασία της δουλειάς που έπρεπε να γίνει μέσα στο σχολείο, στην οικογένεια αλλά και, συνολικότερα, στο κοινωνικό περιβάλλον. Οι πυκνές επαφές μας, επίσης, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση μάς έδειχναν τη νέα εξαιρετικά δύσκολη πραγματικότητα που άρχιζε να διαμορφώνεται στα ζητήματα διαχείρισης των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, εκπαίδευσης και ενσωμάτωσης, βίας στο σχολείο, κλπ.

Ασυνόδευτοι Ανήλικοι Αιτούντες Άσυλο - 2009

Το 2009 απόκτησε κεντρική θέση στον προβληματισμό μας το ζήτημα των Ασυνόδευτων Ανηλίκων Αιτούντων Άσυλο που ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητο και έπαιρνε ασυνήθιστες διαστάσεις. Είχαμε γνωρίσει και συζητήσει με αρκετά παιδιά, από 12 έως 18 ετών, τα περισσότερα από το Αφγανιστάν αλλά και από το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, τη Νιγηρία, τη Σομαλία και την Ακτή Ελεφαντοστού, που είχαν φτάσει μόνοι/ες χωρίς συγγενείς στη χώρα μας. Οι ιστορίες τους ήταν συγκλονιστικές και η πραγματικότητα που βίωναν δεν μπορούσε να μας αφήσει αδιάφορους/ες.  Ετοιμάσαμε μια Ανοιχτή Επιστολή προς την ελληνική πολιτική ηγεσία όλων των κομμάτων, τους/τις βουλευτές και τον Πρόεδρο της Βουλής για τα Παιδιά-Πρόσφυγες και τα Ασυνόδευτα Ανήλικα Άτομα σχετικά με την αντιμετώπιση που δικαιούνται από την Πολιτεία, με βάση τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού και τις Διεθνείς Συνθήκες περί Ασύλου & Μετανάστευσης. Με τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή επισκεφθήκαμε τον Ιούλιο το Κέντρο Διαμονής Αιτούντων Άσυλο Αλλοδαπών στο Λαύριο και συζητήσαμε για τη λειτουργία και τα προβλήματά του σχετικά με τα διαμένοντα εκεί ανήλικα άτομα. Επίσης, οργανώσαμε σχετικές συναντήσεις με τον Πρόεδρο του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας στην Ελλάδα και τον Επιστημονικό Υπεύθυνο της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (E.Ψ.Y.Π.E.). Στο πλαίσιο των δράσεων του Δικτύου που αφορούσαν τους Ασυνόδευτους Ανήλικους Αιτούντες Άσυλο, εγκαινιάσαμε μια συνεργασία με το Σύλλογο Μερίμνης Ανηλίκων για τη στήριξη του Ξενώνα Ασυνόδευτων Ανηλίκων Αιτούντων Άσυλο που βρισκόταν στα Εξάρχεια. Αυτή η συνεργασία επρόκειτο να εξελιχθεί σε ένα διετές πρόγραμμα κοινωνικοποίησης και υποστήριξης των παιδιών του Ξενώνα από το Δίκτυο. Καθημερινά μαθήματα ελληνικής γλώσσας από εθελοντές/τριες του Δικτύου, συμμετοχή σε εκδηλώσεις και πολιτιστικές επισκέψεις, καλλιέργεια φιλικού κλίματος και δεσμών ανάμεσα στα παιδιά και οικογένειες εθελοντών/τριών, υποστήριξη της διατροφής τους, ενθάρρυνση πρωτοβουλιών, ενισχυτική διδασκαλία στα μαθήματα του σχολείου, υποτροφίες για σπουδές, αποτέλεσαν ένα πυκνό συστηματικό πρόγραμμα κοινωνικοποίησης διάρκειας δύο ετών.

Συμμετείχαμε, επίσης, στην Ιδρυτική Γενική Συνέλευση των ελληνικών ΜΚΟ για την παρακολούθηση της εφαρμογής της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού και στη σύνταξη της τελικής Έκθεσης που είχε την υποχρέωση να υποβάλει η χώρα μας. Τον Δεκέμβριο του 2009, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού οργανώθηκε εκδήλωση στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, με μαθητές και μαθήτριες  Γυμνασίου, καθώς και με ασυνόδευτα ανήλικα άτομα. Όλα τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στην ανοιχτή συζήτηση θέτοντας ερωτήματα και εκφράζοντας τον προβληματισμό τους, να γνωριστούν και να συνδεθούν έκτοτε φιλικά, βοηθώντας έτσι στην κοινωνικοποίηση που επιδιώκαμε. Τον  Δεκέμβριο του 2009 γιορτάσαμε, επίσης, την Ημέρα των Δικαιωμάτων του Παιδιού, φιλοξενούμενοι/ες του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων με Ασυνόδευτους Ανήλικους και με μαθητές και μαθήτριες Δημοτικών Σχολείων. Στις αρχές του 2010 αποφασίσαμε να ανοίξουμε μια δημόσια συλλογή υπογραφών, υποστηρίζοντας την απόδοση ιθαγένειας στα παιδιά των μεταναστών/τριών που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα και είχαν φοιτήσει στο ελληνικό σχολείο. Μαζέψαμε περισσότερες από 3.000 υπογραφές και είχαμε την ευκαιρία να οργανώσουμε πολλές συναντήσεις προώθησης αυτής της ιδέας.

Η έκδοση του Καταλόγου Βιβλίων γα τη Διαφορετικότητα - Ιούνιος 2010

Μετά από τρία περίπου χρόνια δουλειάς, ο Κατάλογος των Βιβλίων της Διαφορετικότητας ήταν τυπωμένος και έτοιμος να διανεμηθεί σε σχολεία, γονείς και συλλόγους. Περιλάμβανε 170 βιβλία και ήταν πολύχρωμος και εξαιρετικά προσεγμένος. Παράλληλα, ανεβάσαμε στο διαδίκτυο σε ηλεκτρονική μορφή όλο το περιεχόμενό του, ώστε να διευκολύνουμε τους/τις εκπαιδευτικούς να τον χρησιμοποιήσουν. Γιορτάσαμε την έκδοση με μια παρουσίαση του Καταλόγου και με πολλές εκδηλώσεις σε σχολεία, πολιτιστικά κέντρα, συλλόγους και εκθέσεις βιβλίου. Η θετική αξιολόγηση και οι έπαινοι του Ιδρύματος Van Leer για τη δουλειά μας, καθώς και οι αξιολογήσεις πανεπιστημιακών, εκπαιδευτικών και συγγραφέων μάς γέμισαν ικανοποίηση και έστειλαν τη ζήτηση του Καταλόγου στα ύψη. Σχολεία από όλη την Ελλάδα τον ζητούσαν και οι εκπαιδευτικοί μάς έστελναν την περιγραφή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη Διαφορετικότητα που ο Κατάλογος σαν εργαλείο τους βοηθούσε να πραγματοποιήσουν. Πολύ γρήγορα, τα αρχικά αντίτυπα εξαντλήθηκαν και χρειάστηκε να κάνουμε νέα έκδοση. Οι εκδότες/τριες παιδικού βιβλίου, επίσης, με τους/τις οποίους/ες είχαμε συνεργαστεί και είχαν αναλάβει ένα μέρος του κόστους είχαν ενθουσιώδη σχόλια και επαίνους.

Ημερίδα στο Παν/μιο Αθηνών «Βλέποντας τον Κόσμο με Διαφορετικά Μάτια. Παιδικό Βιβλίο και Διαφορετικότητα» - Νοέμβριος 2010 

Η έκδοση του Καταλόγου συνοδεύτηκε από μια Ημερίδα σε συνεργασία με τον Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Παν/μίου Αθηνών με θέμα: «Βλέποντας τον Κόσμο με Διαφορετικά Μάτια. Παιδικό Βιβλίο και Διαφορετικότητα», που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών ξεπέρασε τους 500. Συμμετείχαν ο πρύτανης, ο πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, η διευθύντρια του τομέα ανθρωπιστικών σπουδών, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ενώ ανάμεσα στους/τις ομιλητές/τριες ήταν καθηγητές/τριες και ερευνητές/τριες. Οι δεσμοί μας με το Παιδαγωγικό Τμήμα του Παν/μίου Αθηνών έδιναν τη δυνατότητα στους/τις εθελοντές/τριές μας και σε μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών και σπουδαστών να παρακολουθούν σεμινάρια και ομιλίες επικεντρωμένα στα δικαιώματα, μέσα από εξειδικευμένες προσεγγίσεις. Παράλληλα, μας πρόσφεραν ευρύτερη πρόσβαση και επικοινωνία σε ολόκληρο το δίκτυο των σχολείων, εύκολη διανομή του υλικού μας, καθώς και τη δυνατότητα συνεργασιών σε έρευνες και αξιολογήσεις. Τους επόμενους μήνες, περισσότερα από 500 αντίτυπα του Καταλόγου «Βλέποντας τον Κόσμο με Διαφορετικά Μάτια» διανεμήθηκαν σε φοιτητές/τριες και εκπαιδευτικούς από το Παιδαγωγικό Τμήμα, ενώ τον στείλαμε, επίσης, σε 100 βιβλιοθήκες σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Στη διάρκεια του 2011 συνεχίσαμε την υποστήριξη του Ξενώνα Ασυνόδευτων Ανηλίκων Αιτούντων Άσυλο με απογευματινά μαθήματα, εξόδους τα σαββατοκύριακα, ενθάρρυνση των παιδιών σε απόκτηση δεξιοτήτων. Οργανώσαμε συναντήσεις με φίλους/ες του Δικτύου, επεκτείνοντας τον κύκλο των γνωριμιών τους και μια έκθεση με χάρτινα και συρμάτινα έργα ενός χαρισματικού παιδιού που, στη συνέχεια, έγιναν δεκτά στο πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη. Αποφασίσαμε, επίσης, να στηρίξουμε παιδιά που ενηλικιώνονταν και δώσαμε δύο υποτροφίες με σημαντικά ποσά που κατέβαλαν φίλοι/ες του Δικτύου, προκειμένου τα παιδιά να φοιτήσουν σε ανώτερη καλλιτεχνική σχολή ο ένας και σε σχολή μαγείρων ο άλλος. Αρχίσαμε να αναζητούμε, επίσης, συστηματικά χορηγίες από ιδιώτες, εταιρίες, το δημόσιο και ευρωπαϊκά προγράμματα, προκειμένου να πραγματοποιήσουμε στο μέλλον προγράμματα που θεωρούσαμε σημαντικής προτεραιότητας.

Κοινότητα Αφγανών Προσφύγων στο Μεταξουργείο - 2011

Ένα τέτοιο πρόγραμμα ήταν η υποστήριξη της Κοινότητας Samaria. Αφού αξιολογήσαμε διάφορες προτάσεις των μελών και εθελοντών/τριών μας, καταλήξαμε στη Samaria, που θεωρήσαμε ως την πιο δραματικά επείγουσα περίπτωση για την υποστήριξη των δικαιωμάτων του παιδιού. Προετοιμάσαμε για ένα τρίμηνο τον σχεδιασμό της παρέμβασης, συζητήσαμε με τους/τις ίδιους/ες τους/τις πρόσφυγες/ισσες, και ιδιαίτερα με τις γυναίκες-μητέρες, αναζητήσαμε χορηγίες και τον Φεβρουάριο του 2011 αρχίσαμε να υποστηρίζουμε τη Samaria, μια  Κοινότητα αφγανικών οικογενειών προσφύγων/ισσών με πολλά παιδιά στο Μεταξουργείο. Τα παιδιά ήταν περισσότερα από 60 σε αριθμό, ηλικίας από έξι μηνών έως 12 ετών. Το σχέδιο παρέμβασης περιλάμβανε: -Σταθερή εβδομαδιαία παρουσία της ομάδας εθελοντών/τριών μας στον χώρο -Μαθήματα αγγλικών και ελληνικών -Λειτουργία παιδότοπου με υλικά ζωγραφικής, βιβλία, μουσική, dvd και παιχνίδια –Μαγείρεμα και παροχή γεύματος μετά τις δραστηριότητες –Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη –Εγγραφή των παιδιών στο σχολείο –Καμπάνια συλλογής τροφίμων, ρούχων, παιχνιδιών, ειδών υγιεινής, πάμπερς, κλπ. -Πακέτα τροφίμων για τις μητέρες με παιδιά, με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης -Δικτύωση σχολείων για την υποστήριξη της Κοινότητας –Ψυχαγωγικά προγράμματα, επισκέψεις σε μουσεία και εκδρομές –Εργαστήρι χειροτεχνίας για τις μητέρες -Συνεργασίες με άλλες ΜΚΟ. Ο αριθμός των εθελοντών/τριών που απασχολούνταν σταθερά σε εβδομαδιαία βάση ήταν τουλάχιστον 20.

Ο Σαρίφ

Τον Μάιο προέκυψε μια πιεστική ανάγκη φιλοξενίας. Ο Σαρίφ, δωδεκάχρονος πρόσφυγας από το Αφγανιστάν, που περίμενε να του δοθεί η άδεια να συναντήσει τη μητέρα και τα αδέλφια του στη Γερμανία με βάση τον νόμο της επανένωσης οικογενειών, είχε ανάγκη από ασφαλή και σταθερή ολιγόμηνη φιλοξενία. Φιλοξενήθηκε από το «Δίκτυο» για τρεις μήνες, στο σπίτι μέλους μας. Πολλοί/ές φίλοι/ες και εθελοντές/τριες διευκόλυναν τη διαμονή του με φροντίδα, μαθήματα και προσκλήσεις. Η σχολή Χιλλ τον δέχτηκε και παρακολούθησε μαθήματα αγγλικών, μια εθελόντριά μας του παρέδιδε μαθήματα γερμανικών και το «Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων» φρόντισε κάθε απαραίτητη νομική λεπτομέρεια, ωσότου έφυγε για να βρει την οικογένειά του.

Η κρίση

Την τελευταία χρονιά είχε αρχίσει να πυκνώνει ανάμεσα στα μέλη και τους εθελοντές μας ο προβληματισμός σχετικά με την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της. Μετά από συζητήσεις καταλήξαμε ότι θα πρέπει  να ανταλλάξουμε ιδέες γύρω από πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις αλλά και να μεταδώσουμε τη δική μας εμπειρία  σχετικά με τους τρόπους που διαθέτει μια ομάδα ανθρώπων να κάνει πράξη τις ιδέες της. Σε συνεργασία με  άλλες οργανώσεις και άτομα οργανώσαμε τον Μάρτιο 2011 μια δημόσια συζήτηση με θέμα «Από τις προοδευτικές ιδέες στην πράξη» στο θέατρο Εξαρχείων. Ομιλητές: Φώτης Γεωργελές, δημοσιογράφος, Παρατηρώντας την Αθήνα  και εκδίδοντας την Athens Voice, Αννίτα Δεκαβάλλα, ηθοποιός, Τα Εξάρχεια στην πράξη, Κωστής Παπαϊωάννου, εκπαιδευτικός, Αθήνα -πόλη σε μετάβαση, Αντώνης Λιάκος, ιστορικός, Από το θεωρητικό στον πρακτικό βίο, Φώτης Ψυχάρης, εκπαιδευτικός, Δάσκαλος στον Άγιο Παντελεήμονα, Σπύρος Κουλοχέρης, δικηγόρος-Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Τ΄ είν΄ η πατρίδα μου;, Μαρία Θεοδώρου, αρχιτέκτων, Η από κοινού έρευνα της σκοτεινής πλευράς της πόλης, Χρήστος Μπουλώτης, αρχαιολόγος, συγγραφέας, Αντίσταση με μελάνι, Μυρσίνη Ζορμπά, Δίκτυο, Τα δικαιώματα του Παιδιού σε συνθήκες κρίσης. Την  εκδήλωση παρακολούθησαν περισσότεροι από 300 άνθρωποι, πολλοί από τους οποίους συμμετείχαν στο διάλογο. Συζητήσαμε ποιος μπορεί να είναι για τον καθένα ο τρόπος να κάνει τις  ιδέες του  πράξη. Πώς μπορούμε  να βγούμε από τον κόσμο της ανακύκλωσης του στοχασμού  και να περάσουμε σε έναν πραγματικό διάλογο με τους Άλλους στον έξω κόσμο. Τι είναι αυτό που  κάνει κάποιον να πάρει τις κρίσιμες αποφάσεις που οδηγούν στη συνεργασία, τη δημόσια παρέμβαση,  τη μετατροπή των επιλογών  σε ένα κοινό με άλλους πρόγραμμα. Τη σημασία του εθελοντισμού και των ΜΚΟ.

Η συμμετοχή μας σε δημόσιες συζητήσεις και οι συνεργασίες με άλλους φορείς στο πρόγραμμα της Samaria υπήρξαν έντονες αυτή τη χρονιά. Το ίδιο και η αναζήτηση χορηγιών, προκειμένου να καλύψουμε τα αναγκαία έξοδα.   Σχολεία, ομάδες  φίλων και ΜΚΟ μας στήριξαν με πολλούς τρόπους: Σχολή Χιλλ, Παιδικά χωριά SOS, Σχεδία, Καλειδοσκόπιο, Λεόντειος, Ohipezoyme, ΙΕΚ Δομή, Μουσείο Μπενάκη, θέατρο Εξαρχείων, Athens Voice, Γ΄Ογκολογική Κλινική Νοσοκομείου Υγεία. Στη διάρκεια της χρονιάς μας εμπιστεύθηκαν και μας στήριξαν χορηγικά: Εθνική Τράπεζα, ΑΒ Βασιλόπουλος, Εμπορική Τράπεζα, Milos εστιατόριο και εκατοντάδες φίλοι του Δικτύου.

Εναλλακτική  Έκθεση των ΜΚΟ για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην Ελλάδα – Ιούνιος 2011

Σημαντική ήταν για μας και η συμμετοχή μας  στην αντιπροσωπεία που παρουσίασε την Εναλλακτική Έκθεση των ΜΚΟ για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην Ελλάδα για την περίοδο 2002-2009. Η παρουσίαση και εξέταση της έκθεσης έγινε στη   Γενεύη στις 22 Ιουνίου 2011, ενώπιον της αρμόδιας επιτροπής του ΟΗΕ. Ήταν όχι μόνο η εμπειρία μιας παρόμοιας διαδικασίας αλλά και η σε βάθος ανάλυση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων του παιδιού και, ιδιαίτερα, των πιο ευάλωτων ομάδων με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή άμεσα.

Το φθινόπωρο του 2011 ο προβληματισμός των μελών και εθελοντών μας για την κρίση και τις επιπτώσεις της μεγάλωσε. Οργανώσαμε μια σειρά από συναντήσεις προκειμένου να συζητήσουμε τις προτεραιότητες του Δικτύου. Ήταν κάτι που το κάναμε πάντοτε σε όλα τα προηγούμενα χρόνια αλλά  τώρα οι συζητήσεις ήταν πιο έντονες, με μεγαλύτερη συμμετοχή και διάρκεια. Ο κεντρικός άξονας του προβληματισμού έδειχνε να είναι ότι  το Δίκτυο οφείλει να δώσει προτεραιότητα  στα παιδιά της υποβαθμισμένης περιοχής του κέντρου της Αθήνας, τα οποία υποφέρουν από την κρίση και τη φτώχεια, ανεξαρτήτως  άλλων ιδιαιτεροτήτων (πρόσφυγες, μετανάστες, κλπ). Από τις συζητήσεις προέκυψε τελικά ως συμπέρασμα ότι θα πρέπει η παρέμβασή μας να επικεντρωθεί στα παιδιά που ζουν στο υποβαθμισμένο κέντρο της Αθήνας και στις συνθήκες ζωής, εκπαίδευσης και πολιτιστικής ανάπτυξης.

Αποφασίσαμε να διερευνήσουμε καλύτερα το παραπάνω θέμα, με μια κοινωνικο-πολιτισμική έρευνα με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων. Ήταν σημαντικό να γνωρίζουμε τι σκέφτονταν οι ίδιες οι οικογένειες για τις συνθήκες κρίσης, πώς τις αντιμετώπιζαν, τι φόβους και προσδοκίες είχαν για τα παιδιά τους οι γονείς και σε τι θα μπορούσε να συνίσταται η παρέμβαση του Δικτύου.

Ωστόσο, η διεξαγωγή της έρευνας αλλά και η διατύπωση υποθέσεων εργασίας σχετικά με ένα Πρόγραμμα του Δικτύου μας οδηγούσαν να σκεφτούμε ότι χρειαζόμασταν ακόμη καλύτερη οργάνωση, ακόμη περισσότερους εθελοντές, ένα δικό μας κατάλληλο χώρο και χορηγούς  για να υλοποιήσουμε τις ιδέες μας. Μια Ομάδα Εργασίας μελών του Δικτύου ανέλαβε να γράψει όλο το σχέδιο και τις ανάγκες που προέκυπταν και να το παρουσιάσει στα μέλη μας και τους εθελοντές. Σε σύντομο διάστημα, η Ομάδα Εργασίας παρουσίασε ένα πρόγραμμα που πρότεινε να δημιουργηθεί ένα «Εργαστήρι Πολιτισμού» για παιδιά στην περιοχή του Σταθμού Λαρίσης. Πολύ γρήγορα υπήρξε συμφωνία και η ιδέα άρχισε να συζητιέται ευρύτερα με εκπαιδευτικούς, φίλους και ΜΚΟ της παραπάνω περιοχής. Οι αντιρρήσεις ήταν μικρές και περιθωριακές, ενώ η κεντρική ιδέα δημιουργίας ενός κοινοτικού κέντρου στην περιοχή που θα απευθύνεται σε όλα τα παιδιά χωρίς διάκριση έβρισκε πολλούς οπαδούς. Η ιδέα συζητήθηκε και με πολλές άλλες ευκαιρίες μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα:  με τους καθηγητές και τους φοιτητές του Erasmus University που επισκέφθηκαν την Ελλάδα τον  για επίσκεψη μελέτης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Κοινωνικής Δικαιοσύνης, σε Ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Προστασίας Παιδιού στη Νεάπολη Κρήτης με θέμα την “Κοινωνική Πολιτική και την Παιδική Προστασία», σε εκδηλώσεις  για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε σχολεία της Αθήνας, στο  Σεμινάριο Θετικής Γονεϊκής Διαπαιδαγώγησης που οργάνωσε το Δίκτυο σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το Ίδρυμα Ωνάση, το ΙΚΠΙ (Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής) και τις εκδόσεις Πατάκη που το φιλοξένησαν στο βιβλιοπωλείο τους, όπου συμμετείχαν συνολικά περισσότεροι από τριακόσιοι γονείς.

Όλοι συμφωνούσαν ότι το «Εργαστήρι Πολιτισμού» θα ήταν μια σημαντική προσφορά του Δικτύου και η πιο ενδεδειγμένη στη συγκεκριμένη συγκυρία.

Η απόφαση που λήφθηκε, συνοδεύτηκε και από τη δημιουργία Ομάδων Εργασίας που μοιράστηκαν τη δουλειά μαζί με το ΔΣ του Δικτύου: έρευνα, επαφές με σχολεία και ΜΚΟ της περιοχής, εξεύρεση κατάλληλου  χώρου, χορηγοί, διαμόρφωση σχεδίου προγράμματος. 

Εργαστήρι Πολιτισμού-2012

Το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» απάντησε θετικά τον Φεβρουάριο του 2012 στην αίτηση για χρηματοδότηση του Προγράμματος και αυτό σήμανε ένα νέο σημαντικό βήμα στην πορεία του Δικτύου. Η δημιουργία του «Εργαστηρίου Πολιτισμού» αναπροσανατόλιζε  το Δίκτυο προκειμένου να  ανταποκριθεί στις συνθήκες κρίσης  που βίωνε ο παιδικός πληθυσμός και κάτω από τις οποίες τα δικαιώματα των παιδιών αποκτούσαν  νέο νόημα και περιεχόμενο. Τον Μάιο πραγματοποιήσαμε την κοινωνικο-πολιτισμική έρευνα με ερευνητές του Παντείου Παν/μίου στην οποία συμμετείχαν σαρανταπέντε εθελοντές, μέλη και φίλοι του Δικτύου. Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαίωναν τις υποθέσεις εργασίας μας και ενθάρρυναν το όλο εγχείρημα. Οι ερευνητές ανέλυσαν τα αποτελέσματα: «Πέρα από την “αστική υποβάθμιση”: Αναζητώντας δημιουργικές διεξόδους και οσμώσεις για τα παιδιά και τους γονείς.». Ακολούθησε ένα στρογγυλό τραπέζι με ομιλητές την Πρόεδρο του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων,  και εκπροσώπους από το  ΚΕΘΕΑ–MOSAIC, τη ΒΑΒΕΛ και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες. Ο κ. Δημοσθένης Δασκαλάκης, καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής  του Παν/μίου Αθηνών παρουσίασε επίσης τα αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας: «Η Κατάσταση των Παιδιών στην Ελλάδα: 2012». Τα αποτελέσματα της έρευνας μας έδιναν τη δυνατότητα να θέσουμε με σωστό τρόπο τους στόχους μας.

Αναζητήσαμε και βρήκαμε το χώρο που θα στέγαζε την προσπάθεια. Παράλληλα, οργανώσαμε συναντήσεις  με διευθυντές και εκπαιδευτικούς των γειτονικών σχολείων της περιοχής, με τη βοήθεια των  υπεύθυνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτιστικών. Οι συζητήσεις με τους διευθυντές των σχολείων και τους εκπαιδευτικούς αποτέλεσαν μια πλούσια πηγή ανταλλαγής ιδεών, καθώς ανέδειξαν τις ανάγκες αλλά και τις πολιτιστικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαμε από κοινού να πάρουμε. Ανοίξαμε τον αδιαμόρφωτο ακόμη  χώρο  και υποδεχθήκαμε στη διάρκεια μιας εβδομάδας του Μαϊου τα πρωινά 14 τάξεις από πέντε Δημοτικά και 1 Νηπιαγωγείο της περιοχής, συνολικά  245 παιδιά με τους δασκάλους τους. Τα παιδιά είδαν το χώρο και διατύπωσαν τις ιδέες τους για τον τρόπο λειτουργίας και διαμόρφωσης. Μια ομάδα νεαρών αρχιτεκτονισσών ανέλαβε την αρχιτεκτονική μελέτη. Τους μήνες Μάιο και Ιούνιο  αναλάβαμε την πρωτοβουλία και πραγματοποιήσαμε συναντήσεις με δέκα ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή και συζητήσαμε την υπάρχουσα κατάσταση και τις δυνατότητες συνεργασίας: Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, ΚΕΘΕΑ–MOSAIC, Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας, PRAKSIS, Μετάδραση, Κέντρο Κοινωνικής Φροντίδας ΄Ιριδα, ΒΑΒΕΛ ΜΚΟ (ΣΥΝ –ΕΙΡΜΟΣ), Κέντρο Στήριξης Παιδιού και Οικογένειας, Εθνικό Ωδείο, Παιδί και Κόσμος. Ανταλλάξαμε εμπειρίες και γνώσεις για την περιοχή και τους πολιτισμικούς πόρους που διαθέτει, και ιδέες για συνεργασία και κοινές μελλοντικές πρωτοβουλίες. Διατυπώσαμε τη φιλοσοφία του «Εργαστηρίου Πολιτισμού» και, στη συνέχεια, το ημερήσιο πρόγραμμα με Δημιουργικές Ομάδες, εκπαιδευτικά προγράμματα, συναντήσεις με συγγραφείς, εκδηλώσεις, επισκέψεις και ξεναγήσεις καθώς και το πρόγραμμα λειτουργίας της Δανειστικής Βιβλιοθήκης, η οποία προοριζόταν να είναι κεντρικής σημασίας για τη λειτουργία του χώρου. Ολοκληρώσαμε τις αναγκαίες οικοδομικές εργασίες το καλοκαίρι του 2012 και  πραγματοποιήσαμε τα εγκαίνια τον Οκτώβριο 2012. Το Εργαστήρι Πολιτισμού έγινε πραγματικότητα χάρη στη γενναιόδωρη δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» και των στελεχών του, με τους οποίους  συνεργαστήκαμε στενά στη διάρκεια της  προετοιμασίας και των εργασιών που απαιτήθηκαν ωσότου φτάσουμε στην ημέρα των εγκαινίων.  Πολυάριθμα μέλη, φίλοι και εθελοντές του Δικτύου πρόσφεραν τον πολύτιμο  χρόνο, τις ιδέες, τη συνέπεια και την αποτελεσματικότητά τους για την πραγματοποίηση του σχεδίου.

Εργαστήρι Πολιτισμού 2012-2013 

Το Εργαστήρι Πολιτισμού άρχισε να λειτουργεί από την επομένη των εγκαινίων του με δεκάωρο καθημερινό πρόγραμμα για τα παιδιά. Η Δανειστική Βιβλιοθήκη ήταν στη διάθεση των αναγνωστών όλες τις ώρες της ημέρας για δανεισμό βιβλίων και επιτραπέζιων παιχνιδιών.

Το πρωινό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα απευθυνόταν σε σχολικές τάξεις από την περιοχή μας και άλλες περιοχές της Αθήνας με τίτλο «ΜΙΚΡΟΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΟΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ», και ήταν διάρκειας μιάμισης ώρας. Μια ασκούμενη σπουδάστρια των  ΤΕΙ  είχε αναλάβει την παρουσίασή του στους μαθητές. Ζητούσαμε από τους εκπαιδευτικούς να το αξιολογήσουν, συμπληρώνοντας μια φόρμα. Παράλληλα, προωθήσαμε το πρόγραμμα «ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΤΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΜΑΣ ΧΑΡΙΣΕΤΕ, ΑΥΤΟ ΚΑΝΕΙ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΜΑΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ» ζητώντας τη συνεργασία σχολείων, συγγραφέων, εκδοτών, ιδρυμάτων, εταιριών, εθελοντών και φίλων, για να αυξήσουμε τον αριθμό των βιβλίων της Δανειστικής Βιβλιοθήκης μας. Όλα τα απογεύματα της εβδομάδας άρχισε να πραγματοποιείται ενισχυτική διδασκαλία από τους εθελοντές μας που μέσα σε ένα εξάμηνο ήταν πάνω από 25 για το σκοπό αυτό. Λειτούργησαν  επίσης τρεις ομάδες Αγγλικών εβδομαδιαίως. Η χορωδία Polyphonica, ήρθε κοντά μας και έκανε νέες ακροάσεις στο Εργαστήρι Πολιτισμού. Η χορωδία εμπλουτίστηκε με καινούργια μέλη και σήμερα αριθμεί 42 παιδιά ηλικίας 6 – 15 ετών από εικοσιέξι χώρες. Δημιουργικές Ομάδες παιδιών  λειτούργησαν  όλα τα απογεύματα της εβδομάδας χάρη στους εθελοντές και τις εθελόντριες συντονιστές: «ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ», δημοσιογραφική ομάδα έκδοσης εφημεριδοπεριοδικού με την Αγγελική Μπιρμπίλη -Διευθύντρια σύνταξης της Athens Voice. «ΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΔΙΚΙΟ;» με τον Γιώργο Σταματόπουλο -δικηγόρο. «ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ» με τη Ζωή Βαλάση –συγγραφέα. «ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ» με τη Ροδούλα Ασκαρίδου -φιλόλογο. «WEB-RADIO» με την Ειρήνη Ψαρέλλη -δημοσιογράφο, καθηγήτρια. «ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΗ» με την Γεωργία Μπέη -πολιτικό μηχανικό, Μίννη Καρρά –εκπαιδευτικό. «ΜΙΚΡΟΙ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΟΙ ΣΕ ΔΡΑΣΗ» στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας, Μέγαρο Διομήδη, με τη Μαρία Λεμπέση –ιστορικό. «ΜΙΚΡΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ» που υποστηρίζεται από τη μη κερδοσκοπική πολιτιστική αστική εταιρεία ΠΥΡΝΑ, με την Πολυξένη Τσοπάνογλου –εικαστικό, παιδαγωγό. «ΤΑΞΙΔΕΥΤΕΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ» με την ομάδα της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας ΚΑΛΕΙΔΟΣΚΟΠΙΟ, Μαρία Φαφαλιού, Ζωή Καρούστα, Παγώνα Χαλαζωνίτη. «ΤΟ ΜΗΛΟ» με την ομάδα εθελοντών του εστιατορίου MILOS, Περικλή Κοσκινά, Ιωσήφ Κοντορίνη, Αναστασία Μερκούρη και Έλενα Παπάζογλου. «ΠΑΙΔΙΑ ΟΠΩΣ ΕΜΕΙΣ» και «ΤΟ ΜΑΣΤΙΧΟΔΕΝΤΡΟ» με τη Mυρσίνη Ζορμπά και τη Νάνσυ Δεσποτοπούλου.

Καμπάνια για την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού - 20 Νοεμβρίου. Η καμπάνια μας περιλάμβανε την αποστολή σε όλα τα σχολεία της περιοχής μας για κάθε παιδί αφίσας και εντύπου με τα δικαιώματα. Επίσης για κάθε σχολική τάξη προβλεπόταν η συμπλήρωση από τα παιδιά ενός παζλ με το ίδιο θέμα  Την ίδια μέρα πραγματοποιήσαμε συνάντηση με γονείς και εκπαιδευτικούς στο Αναγνωστήριο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης ενώ εξασφαλίστηκε δημιουργική απασχόληση των παιδιών. Ο προβληματισμός και η ενδιαφέρουσα συζήτηση κατέληξαν στην απόφαση να ακολουθήσουν με πρωτοβουλία του Δικτύου σεμινάρια για γονείς παιδιών προσχολικής ηλικίας, καθώς και μαθήματα Σχολής Γονέων στις αρχές του 2013.

Σειρά σεμιναρίων  για γονείς Παιδιών Προσχολικής ηλικίας   0-5 ετών με την Στέλλα Τσίτουρα, παιδίατρο (διευθύντρια κοινωνικής παιδιατρικής στο Νοσοκομείο Παίδων Π&Α Κυριακού). Τους μήνες Ιανουάριο-Μάρτιο  πραγματοποιήθηκε στο χώρο της Δημοτικής   Βιβλιοθήκης το σεμινάριο με θέματα: Ανάπτυξη παιδιού προσχολικής ηλικίας. Από τη γέννηση μέχρι το άνοιγμα της πόρτας του νηπιαγωγείου. Προβλήματα στον ύπνο Προβλήματα στο φαγητό και τι πρέπει να τρώνε τα παιδιά αυτής της ηλικίας Εκπαίδευση για την τουαλέτα Αντιζηλίες αδελφών Κρίσεις θυμού Φοβίες.

Σχολή Γονέων. Λειτουργήσαμε  τους μήνες Μάρτιο-Ιούνιο Σχολή Γονέων σε συνεργασία με τη ΓΓ Δια Βίου Μάθησης  με θέμα: «Διαβάζουμε…Μαθαίνουμε…Διασκεδάζουμε…μαζί». Ζητήσαμε από τους  γονείς να ξαναγίνουν οι ίδιοι παιδιά. Διάβασαν μαζί με τα παιδιά τους ή και μόνοι τους μερικές φορές, είδαν ταινίες, συζήτησαν, αντάλλαξαν απόψεις, έλυσαν απορίες, εκφράστηκαν ελεύθερα και δημιουργικά.

Απρίλιος 2013-μέρες βιβλίου. Η καμπάνια με σύνθημα «Απρίλιος 2013-μέρες βιβλίου» οργανώθηκε  με περισσότερες από σαράντα  εκδηλώσεις   ολόκληρο τον μήνα Απρίλιο. Είχε ως αφετηρία  τη σύμπραξη 27 πολιτιστικών και εκπαιδευτικών φορέων, καθώς και  μεγάλου αριθμού ατόμων για την προώθηση της ανάγνωσης. Απευθυνθήκαμε σε παιδιά, ωστόσο, υπήρχαν και  δράσεις που αγκάλιασαν παιδιά και  γονείς, καθώς και σεμινάρια εκπαιδευτικών. Οι φορείς που συμπράξαμε  είχαμε ως στόχο  την ανάπτυξη ενός σταθερού Δικτύου Ομάδων Ανάγνωσης σε ένα τριετές πρόγραμμα, που   κάθε Απρίλιο θα στέλνει μέσα από  την καμπάνια το μήνυμα σε όλους. Συμπράττοντες φορείς: Α΄ Διεύθυνση Π.Ε. Αθηνών/Γραφείο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και 70ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, Διεύθυνση Π.Ε. Ανατολικής Αττικής/Γραφείο Πολιτιστικών Θεμάτων, Α΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, iBBy Ελληνικό Τμήμα iBBy-Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, ΠΥΡΝΑ Αστική Πολιτιστική Εταιρεία, Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Δημοτική Βιβλιοθήκη Αγίας Παρασκευής, ΟΠΑΝΔΑ Οργανισμός  Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων – Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη, Ελληνικό Παιδικό Μουσείο,  Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης, Μουσείο Ηρακλειδών, Σχολή Χιλλ – bookbook.gr – Αρχιτέκτονες χωρίς σύνορα, Καλειδοσκόπιο Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία,  Πολύπτυχο-Εκπαιδευτικά Προγράμματα & Παιχνίδια για Παιδιά και Ενηλίκους, Νότιος Όμιλος Τέχνης και Δράσης,  Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, Εκδόσεις Κέδρος,  Εκδόσεις Μεταίχμιο,  Εκδόσεις Πατάκη.

Αθήνα 9,84. Ο Δημοτικός ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα 9,84 έκανε την παραγωγή και τη μετάδοση όλων των ραδιοφωνικών σποτ για το Εργαστήρι Πολιτισμού, τα Δικαιώματα του Παιδιού, τις Μέρες βιβλίου.

Η Athens Voice ήταν χορηγός επικοινωνίας του Δικτύου για το Εργαστήρι Πολιτισμού, τα Δικαιώματα του Παιδιού, τις Μέρες βιβλίου.

Τηλεοπτικό σποτ του Δικτύου για το Εργαστήρι Πολιτισμού, τα Δικαιώματα του Παιδιού, τις Μέρες βιβλίου έπαιξαν όλοι οι τηλεοπτικοί δημόσιοι και ιδιωτικοί σταθμοί.

52 εκδηλώσεις, συναντήσεις με συγγραφείς, επισκέψεις σε μουσεία, παραστάσεις και ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα πραγματοποιήθηκαν μέσα στο διάστημα Οκτωβρίου 2012-Ιουλίου 2013 μέσα και έξω από το Εργαστήρι Πολιτισμού.

Ανταλλακτικό / Χαριστικό  Παζάρι οργανώσαμε  στο προαύλιο της Δημοτικής  Βιβλιοθήκης του Δήμου Αθηναίων με την υποστήριξη πολλών φίλων και εθελοντών και τη συμμετοχή περισσότερων από 600 οικογενειών της περιοχής. 6 Σεφ των καλύτερων εστιατορίων της Αθήνας μαγείρεψαν  στο παζάρι μας: Base Grill- Σπύρος & Βαγγέλης Λιάκος, Milos- Περικλής Κοσκινάς, Hytra- Νίκος Καραθάνος, Αθήρι- Αλέξανδρος Καρδάσης, Cucina Povera- Μάνος Ζουρνατζής.   Η χορωδία Polyphonica και όλα τα παιδιά της τραγούδησαν υπέροχα, ενώ η Φιλαρμονική ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων μας χάρισε  ένα  μουσικό πρόγραμμα.

Συμφωνία συνεργασίας του ΟΠΑΝΔΑ με το Δίκτυο –Ιούνιος 2013 Υπογράψαμε Συμφωνία  συνεργασίας  του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων με το Δίκτυο. Η Συμφωνία που περιλαμβάνει την αναγνώριση του έργου του Δικτύου, πολλές κοινές δραστηριότητες των δύο φορέων και τη στήριξη του Δικτύου από τον Δήμο Αθηναίων στις πρωτοβουλίες του για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Τα μέλη του Εργαστηρίου είναι 500 παιδιά Δημοτικού σχολείου και νηπιαγωγείου. Οι εθελοντές που προσφέρουν εβδομαδιαία εργασία 1-3 ωρών είναι 60 ενώ ένας άλλος κύκλος 10 εθελοντών έχει αναλάβει εργασία σε άλλους τομείς (πληροφόρησης, επικοινωνίας, χορηγίας, νομικής υποστήριξης, κλπ). Απασχολούνται 2 υπάλληλοι με πλήρες ωράριο και ένας  part time. Η εθελοντική εργασία υπολογίζεται μηνιαίως σε 4.5 πλήρη ωράρια.