Tο ξεκίνημα της ιστορίας μας
Όλα ξεκίνησαν το 2000. Μια μικρή παρέα φίλων έρχεται αντιμέτωπη με ένα περιστατικό κακοποίησης ανηλίκου και, ψάχνοντας τρόπο να παρέμβει, ανακαλύπτει τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ, που -8 χρόνια από την επικύρωσή της από το Ελληνικό κράτος (Ν2101/1992)- παρέμενε ακόμη άγνωστη στην Ελλάδα. Η παρέα βάζει στόχο να κάνει τη Σύμβαση γνωστή, να τη διαδώσει και να πιέσει ώστε τα δικαιώματα των παιδιών να γίνονται σεβαστά στην πράξη.
Ο Συνήγορος του Παιδιού
Η παραπάνω παρέα διευρύνεται και γίνεται Ομάδα Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα των Παιδιών, η οποία αρχίζει να ασχολείται πιο ολιστικά με τα συγκεκριμένα δικαιώματα. Μάλιστα, στην πρώτη Διακήρυξή της το 2001, τονίζει την ανάγκη θεσμοθέτησης Συνηγόρου του Παιδιού και ξεκινά σχετικές ενέργειες. Οι ενέργειες αυτές αποδίδουν καρπούς το 2003. Η Ελλάδα αποκτά Συνήγορο του Παιδιού!
Η Ομάδα γίνεται Δίκτυο
Το 2004 η Ομάδα Πρωτοβουλίας αποκτά νομική μορφή. Με τη Μυρσίνη Ζορμπά και άλλα 79 ιδρυτικά μέλη προερχόμενα από διαφορετικά πεδία (εκπαιδευτικοί, συγγραφείς, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, πανεπιστημιακοί κ.α.) ιδρύεται το μη κερδοσκοπικό σωματείο Δίκτυο Προστασίας των Δικαιωμάτων των Παιδιών. Στην πορεία της ιστορίας του ο τίτλος διαμορφώνεται σε Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Δίκτυο) ενώ από το Διοικητικό του Συμβούλιο περνούν εξέχουσες προσωπικότητες, ανάμεσά τους ο Θάνος Μικρούτσικος, η Ζωρζ Σαρρή, η Λότη Πέτροβιτς κ.α..
Οι πρώτες δράσεις για και με παιδιά
Το Δίκτυο υλοποιεί τις πρώτες απευθείας σε παιδιά υποστηρικτικές δράσεις το 2009. Αναλαμβάνει και προσφέρει υπηρεσίες για την κοινωνικοποίηση των παιδιών που διαμένουν στον Ξενώνα Ασυνόδευτων Ανηλίκων Αιτούντων Άσυλο του Συλλόγου Μερίμνης Ανηλίκων.
Με διαφορετικά μάτια
Ο κατάλογος Βλέποντας τον Κόσμο με Διαφορετικά Μάτια (εκδόσεις Ανατολικός) που δημιουργεί το Δίκτυο το 2010 αποτελεί ένα βιβλίο/εργαλείο που, ακόμη και σήμερα, εξακολουθεί να είναι χρήσιμο σε εκπαιδευτικούς, γονείς και γενικά σε όσους θέλουν να μιλήσουν στα παιδιά για τη διαφορετικότητα και τα δικαιώματα μέσα από τη λογοτεχνία. Περιλαμβάνει 170 παιδικά βιβλία με σύνοψη της υπόθεσής τους αλλά και το θέμα/δικαίωμα που διαπραγματεύονται.
Ο συγκεκριμένος κατάλογος εντάσσεται στις εκδοτικές δράσεις που από το 2005 έχει ξεκινήσει και συνεχίζει να αναπτύσσει το Δίκτυο, με σκοπό να προωθήσει τα δικαιώματα των παιδιών αλλά και τη φιλαναγνωσία.
Στον ΟΗΕ
Το 2011 το Δίκτυο συμμετέχει σε σχετική αντιπροσωπεία ΜΚΟ που αναλαμβάνει να παρουσιάσει στη Γενεύη, στην αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ, την Εναλλακτική Έκθεση των ΜΚΟ για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην Ελλάδα (περίοδος 2002-2009). Από τότε συμμετέχει ενεργά και παρεμβαίνει με άποψη και θέσεις σε κάθε νομοθετική πρωτοβουλία και κάθε ζήτημα σχετικό με το παιδί και τα δικαιώματά του.
Το σπίτι μας!
Το 2012 το Δίκτυο αποκτά τον πρώτο δικό του χώρο και τον ονομάζει Εργαστήρι Πολιτισμού. Βρίσκεται στην οδό Αλκαμένους 11Β στον Σταθμό Λαρίσης. Πριν την έναρξη της επίσημης λειτουργίας του, τα σχολεία της γειτονιάς προσκαλούνται στον χώρο και τα παιδιά διατυπώνουν τις ιδέες και τις επιθυμίες τους για τον τρόπο λειτουργίας και διαμόρφωσής του. Κάπως έτσι μπαίνουν τα πρώτα ράφια για παιδική βιβλιοθήκη (που σήμερα ξεχειλίζουν από 8000 τίτλους βιβλίων), πιάνο (για εκπαίδευση ή απλά για να παίξεις μια δική σου μελωδία), πτυσσόμενα τραπέζια (για μαθήματα, για εικαστικά και άλλες δημιουργικές δραστηριότητες, τα οποία μπαίνουν και εύκολα στην άκρη για απελευθέρωση του χώρου για παιχνίδι και χορό), αλλά και παιχνίδια, επιτραπέζια, κουκλοθέατρο και πολλά άλλα!
Το Εργαστήρι Πολιτισμού ήταν η αρχή. Στην πορεία το Δίκτυο θα επεκταθεί σε επιπλέον χώρους για να προσφέρει σε περισσότερα παιδιά ποιοτικές δράσεις και υπηρεσίες: Κέντρο για το Παιδί (2015, Φρουραρχείο Αθηνών), Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης (ΚΔΑΠ) “Το Δίκτυο στην πλατεία Τράιμπερ” (2016), Εφηβικό Δίκτυο (2017), Ομάδα Παιδικής Προστασίας – CPU (2018), “Ζήσε το Πάρκο [Αντώνης Τρίτσης]” (2021).
Καμπάνιες
Στο Δίκτυο φημιζόμαστε για τις καμπάνιες μας! Από το 2013 το Δίκτυο έχει καθιερώσει τη διοργάνωση δύο εκστρατειών ευαισθητοποίησης και προώθησης των δικαιωμάτων του παιδιού με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού (20 Νοεμβρίου) και την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου (2 Απριλίου). Οι Καμπάνιες, πραγματοποιούνται κάθε χρόνο και, εκτός από το να ευαισθητοποιήσουν, φέρνουν κοντά και σε συνεργασία διαφορετικούς φορείς που έχουν ως αντικείμενο δράσης τους το παιδί.
Μέλος στο Eurochild
Το Δίκτυο, πιστεύοντας πολύ στη συνεργασία και την ομαδική δουλειά επιδιώκει να αποτελεί μέρος σοβαρών συλλογικών πρωτοβουλιών που σκοπό έχουν την προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μια από τις πιο σημαντικές τέτοιες πρωτοβουλίες, είναι και ο ευρωπαϊκός οργανισμός Eurochild, μία “ομπρέλα” οργανώσεων από όλη την Ευρώπη, που προασπίζουν τα δικαιώματα των παιδιών. Το Δίκτυο αποτελεί μέλος της από το 2014.
Η πρώτη συνεργασία με διεθνή οργάνωση
Πραγματοποιείται το 2016 με την διεθνή οργάνωση Save the Children International. Η συνεργασία λαμβάνει χώρα στο Σχιστό και το Ελληνικό, που εκείνη την περίοδο μετατρέπονται σε Κέντρα Φιλοξενίας Προσφύγων. Εκεί, το Δίκτυο δημιουργεί ένα ολιστικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει υπηρεσίες υποστήριξης σε έγκυες και μητέρες βρεφών, ψυχαγωγικές, πολιτιστικές και διαπαιδαγωγικές δράσεις για παιδιά, καθώς και νομικές και ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες στα παιδιά και τους γονείς τους.
Ειδικότερα από τη δράση του Δικτυου στο Σχιστό, προκύπτει το 2017 η έρευνα Οι συνθήκες στα στρατόπεδα προσφύγων: Το παράδειγμα του Σχιστού, της οποίας κομμάτια χρησιμοποιούνται ως παραπομπή σε σχετική μελέτη του Πανεπιστημίου Harvard (Κέντρο για την Υγεία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα).
Η απόλυτα επιτυχημένη δράση του Δικτύου στο Ελληνικό και το Σχιστό ανοίγει το δρόμο για επιπλέον σταθερές συνεργασίες με σημαίνοντες οργανισμούς, όπως η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η UNICEF, η International Rescue Committee (IRC), το Open Society Foundation κλπ.
Η εσωτερική μας οργάνωση
Από το 2016 το Δίκτυο ξεκινά μια διαρκή διαδικασία θέσπισης/επικαιροποίησης κανονισμών και διαδικασιών για θέματα όπως: Πολιτική Διασφάλισης των παιδιών που συμμετέχουν στις δράσεις του [Child Safeguarding Policy], Κώδικας Δεοντολογίας, Κανόνες διαφάνειας, λογοδοσίας και ορθής διακυβέρνησης, κλπ. Επίσης καθιερώνεται ετήσιος έλεγχος από ανεξάρτητους ορκωτούς/ές ελεγκτές/τριες. Επιπλέον εφαρμόζεται συστηματική εποπτεία για τους/τις εργαζόμενους/ες του Δικτύου, με στόχο την υποστήριξη και αποσυμφόρησή τους από στρεσογόνες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν στη διάρκεια της εργασίας τους.
Τα βραβεία
Δεν είναι λίγες οι υποψηφιότητες αλλά και τα βραβεία που έχει λάβει το Δίκτυο για διαφορετικές δράσεις του. Ξεχωρίζουν:
-Το βραβείο Νησίδες Ποιότητας που απένειμε στο Δίκτυο το 2015 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως αναγνώριση των προσπαθειών και της έως τότε διαδρομής του
– Το βραβείο που κέρδισαν οι βιβλιοθηκονόμοι της Παιδικής Δανειστικής Βιβλιοθήκης του Δικτύου το 2015 και το 2021, αλλά και η υποψηφιότητα για το διεθνές βραβείο IBBY – Asahi Reading Promotion Award (2019), για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας και τη συμβολή στην προώθηση της ανάγνωσης σε παιδιά και νέα άτομα, που λόγω της ευάλωτης κοινωνικά θέσης τους δεν έχουν εύκολη και σταθερή πρόσβαση σε βιβλία και βιβλιοθήκες.
– Το έπαθλο Καινοτόμων Εργαλείων & Πρωτοπορειακών Δράσεων, που έλαβε το Δίκτυο το 2017 για την ανακοίνωσή του Έφηβοι στο camp του Σχιστού: Η εμπειρία του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία πραγματοποιήθηκε στο 10ο Εντατικό Σεμινάριο στην Εφηβική Ιατρική (διοργάνωση: Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής και Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών).
– Η υποψηφιότητα για βραβείο στο Amandus – Lillehammer International Student Film Festival στη Νορβηγία που λαμβάνει το Δίκτυο το 2018 για την ταινία Bird Song – Awaze Parandeha (Τιτίβισμα), που δημιούργησαν παιδιά-πρόσφυγες στο πλαίσιο ενός εργαστηρίου stop motion animation.
– Το βραβείο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς (κατηγορία Μαθητικό περιοδικό ή εφημερίδα μαθητών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) στην εφημερίδα του Δικτύου “Αποδημητικά Πουλιά” το 2018. Η ίδια εφημερίδα και το πρόγραμμα Νέοι Δημοσιογράφοι (στο οποίο εντάσσεται) παρουσιάζεται ως καλή πρακτική ένταξης στην έκδοση του Συμβουλίου της Ευρώπης “Promoting child- friendly approaches in the area of migration: standards, guidance and current practice” (12/2019).
– Το βραβείο ERMIS Gold 2018 (κατηγορία “Υπαίθρια Διαφήμιση”) που έλαβε η καμπάνια φιλαναγνωσίας και ενίσχυσης της Παιδικής Βιβλιοθήκης του Δικτύου με τίτλο “Ένα βιβλίο ταξιδεύει”, στο πλαίσιο της οποίας, ολόκληρο τον Απρίλιο του 2018 ένας συρμός της κόκκινης γραμμής του μετρό μεταμορφώθηκε σε εικονική βιβλιοθήκη.
– Αλλά και η υποψηφιότητα για τα βραβεία ERMIS 2019 για τη σειρά τηλεοπτικών και ηχητικών σποτ και αφισών που δημιουργούνται με αφορμή τη συμπλήρωση 15 χρόνων από την ίδρυση του Δικτύου.
Το σχολείο μας (δίχως σύνορα)
Το 2016, με τα παιδιά-πρόσφυγες να βρίσκονται εντελώς αποκλεισμένα από την τυπική εκπαίδευση, το Δίκτυο, με τη συνεργασία του Δήμου Αθηναίων, διοργανώνει στο 51ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών το Σχολείο Δίχως Σύνορα. Εκεί συγκεντρώνονται 194 παιδιά και συμμετέχουν σε μαθήματα ελληνικών, αγγλικών, μητρικής γλώσσας καθώς και σε αθλητικές δραστηριότητες που επιμελήθηκαν 45 εθελοντές/τριες εκπαιδευτικοί του Δικτύου.
Το debate
Τις παραμονές των δημοτικών εκλογών του 2019, το Δίκτυο διοργανώνει ένα διαφορετικό debate. Καλεσμένοι είναι οι υποψήφιοι δήμαρχοι της Αθήνας και οικοδεσπότες/οικοδέσποινες τα παιδιά, που θέτουν και αναζητούν απαντήσεις σε συνηθισμένες αλλά και αναπάντεχες ερωτήσεις. Και οι υποψήφιοι απαντούν σε όλες…!
Η πορτοκαλάδα
“Πώς θα μπορούσαν επιτέλους να γίνουν τα δικαιώματα πιο γνωστά;” αναρωτιούνται πίνοντας πορτοκαλάδα ένα ηλιόλουστο πρωινό του 2019 ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων, Αντώνης Παπαθεοδούλου και ο επίσης συγγραφέας παιδικών βιβλίων και διευθυντής του Δικτύου, Πάνος Χριστοδούλου.
“Μήπως μέσα από ένα τραγούδι; Μήπως αν τα τραγουδήσουμε;” συνεχίζει να αναρωτιέται ο Αντώνης και στη συνέχεια οργανώνει στο Δίκτυο ένα εργαστήρι στιχουργικής για παιδιά. Το εργαστήρι μετατρέπεται σε πανελλαδικό διαγωνισμό και τελικά συγκεντρώνονται 284 στίχοι γραμμένοι από παιδιά και εμπνευσμένοι από τα άρθρα της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Από τους στίχους, με τη βοήθεια αγαπημένων και καταξιωμένων καλλιτεχνών, προκύπτουν 14 υπέροχα τραγούδια που κυκλοφορούν σε βιβλίο/cd, βινύλιο, πλατφόρμες υπό τον τίτλο “Αν σας τα τραγουδήσουμε | Τα δικαιώματά μας έγιναν τραγούδια”.
Ο Covid
Το 2020 ο covid μπαίνει και στη ζωή του Δικτύου, το οποίο όμως δεν αναστέλλει λεπτό τη δράση του αλλά την προσαρμόζει στις νέες συνθήκες. Επιδεικνύοντας ιδιαίτερη εφευρετικότητα και με αίσθημα αισιοδοξίας, το Δίκτυο αναζήτα, βρίσκει και αξιοποιεί δημιουργικούς, καινοτόμους τρόπους επικοινωνίας και διάδρασης με τα παιδιά και τους/τις εφήβους/ες.
Ο εντοπισμός και η προστασία ασυνόδευτων παιδιών
Το Δίκτυο συμμετέχει στον Εθνικό Μηχανισμό για τον εντοπισμό και την προστασία ασυνόδευτων παιδιών σε επισφαλείς συνθήκες μαζί με την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και την Άρσις.
Σκοπός του Εθνικού Μηχανισμού, που δημιουργήθηκε το 2021, είναι η προστασία των ασυνόδευτων παιδιών μέσα από την παροχή υλικής και ψυχοκοινωνικής στήριξης, διερμηνείας, ασφαλούς συνοδείας εκτός δομής φιλοξενίας, εκπροσώπησης κατά τις διαδικασίες καταγραφής ενώπιον των Αρχών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, μέσω κινητών μονάδων, κέντρων ημέρας και γραφείων πληροφόρησης που τίθενται σε λειτουργία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Το νέο λογότυπο: νέα αρχή, πιστή στις αρχές μας!
Το 2021 είναι η στιγμή να ανανεωθεί η εικόνα του Δικτύου. Δημιουργείται ένα νέο λογότυπο που απεικονίζει με μεγαλύτερη σαφήνεια το «είναι» του Δικτύου: ένα χαρούμενο παιδί, κάθε ταυτότητας, κάθε εθνικότητας, κάθε κοινωνικής καταγωγής, ένα παιδί το οποίο το Δίκτυο ενισχύει ώστε να πατά γερά στα πόδια του, ένα παιδί που παίζει, τρέχει, γελά.
Το σχήμα του παιδιού δανείζεται τη λογική του εκπαιδευτικού παιχνιδιού tangram, που αναπτύσσει τις δεξιότητες, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των παιδιών.
Στο νέο λογότυπο, το παιδί βρίσκεται σε δυναμική κίνηση, σχεδόν χοροπηδάει, ετοιμάζεται να αγκαλιάσει ή μπορεί να πανηγυρίζει για κάτι «δικό του». Είναι χαρούμενο, εκδηλώνει τη χαρά του με όλα τα χρώματα της ίριδας.
Έτσι όπως θέλαμε και θέλουμε να είναι κάθε παιδί. Και γι’ αυτό συνεχίζουμε!
Διαβάστε αναλυτικά όλη την ιστορία του Δικτύου εδώ!