Δεν υπάρχουν πια δικαιολογίες
Το Ελληνικό έκλεισε λοιπόν. Και έκλεισε περίπου το ίδιο απότομα όπως άνοιξε. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ οι φήμες για το κλείσιμό του είχαν ξεκινήσει σχεδόν από την πρώτη μέρα που αναπάντεχα τοποθετήθηκαν πρόσφυγες εκεί, η διαδικασία εκκένωσής του πραγματοποιήθηκε ξαφνικά και απροειδοποίητα, με μία λογική κατεπείγοντος, που δημιούργησε ερωτηματικά για την αναγκαιότητά της.
Σε αυτή τη λογική του κατεπείγοντος ζητήθηκε από όλες τις οργανώσεις που δραστηριοποιούνταν στο χώρο να αποχωρήσουν άμεσα (εντός πέντε ημερών) από τη στιγμή που γνωστοποιήθηκε η απόφαση εκκένωσης. Ταυτόχρονα διεκόπη κάθε ψυχοκοινωνική και νομική συνδρομή αλλά και κάθε ψυχαγωγική και παιδαγωγική διαδικασία, παρόλο που η εκκένωση δεν είχε ξεκινήσει και στο Ελληνικό παρέμεναν ακόμη ενήλικες και παιδιά πρόσφυγες. Παράλληλα, τουλάχιστον μέχρι και την τελευταία στιγμή, δεν υπήρξε σαφής ενημέρωση των ανθρώπων για το πού επρόκειτο να εγκατασταθούν στη συνέχεια. Επίσης, υπήρξε ασάφεια για το ποιοι φορείς θα αναλάμβαναν περιπτώσεις που χρήζουν ψυχοκοινωνικής, ιατρικής και νομικής υποστήριξης και πώς θα υπάρχει διασύνδεση και συνεργασία με τους φορείς που διαχειρίστηκαν αυτές τις περιπτώσεις μέχρι σήμερα· συνεργασία αναγκαία λόγω της εμπιστοσύνης που είχε αναπτυχθεί και του ευαίσθητου χαρακτήρα των καταστάσεων.
Παρά τα παραπάνω ερωτηματικά και τις ασάφειες, το «λουκέτο» στο Ελληνικό, κανείς δεν θα διαφωνήσει, είναι κάτι θετικό από την άποψη ότι αποτελούσε έναν από τους ανεπαρκέστερους χώρους φιλοξενίας προσφύγων στην Ελλάδα. Με δικαιολογία ότι η διαμονή εκεί ήταν προσωρινή (όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το Ελληνικό έκλεινε από την πρώτη ημέρα που άνοιξε…) ή και «παράτυπη» -όπως χαρακτηριζόταν από κάποιους, παρόλο που τοποθετήθηκαν οι πρόσφυγες εκεί από το ίδιο το Υπουργείο- δεν έγινε κάποια κίνηση από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς ώστε να βελτιωθούν επί της ουσίας οι συνθήκες διαμονής. Οι πρόσφυγες όλο αυτό το διάστημα ζούσαν σε έναν αφιλόξενο, γεμάτο μπετόν και τσιμέντο χώρο (εγκαταλελειμμένα και ετοιμόρροπα κτίρια και πρώην γήπεδα), με λίγα ξεραμένα δέντρα και φυτά, μέσα σε σκηνές που δεν προσέφεραν σχεδόν καμία ασφάλεια και υπό το έλεος των οποιονδήποτε καιρικών συνθηκών.
Επιπλέον, δεν δόθηκε πότε η ευκαιρία στα παιδιά του Ελληνικού να ενταχθούν στην επίσημη εκπαιδευτική διαδικασία (σχολικές τάξεις ΔΥΕΠ), αντιθέτως αποκλείστηκαν από αυτή πάλι με τη δικαιολογία ότι βρίσκονταν προσωρινά εκεί και ότι σύντομα θα αποχωρούσαν -παρόλο που τελικά παρέμειναν επί ενάμιση χρόνο (βλ. σχετικά Το «Ελληνικό» αυτονόητο, άρθρο του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού για τη μη πρόσβαση στην εκπαίδευση των παιδιών που διαμένουν στον χώρο φιλοξενίας προσφύγων Ελληνικού, 4-2-2017, https://ddp.gr/2017/04/04/9412/ ).
Μέσα σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες, οι πρόσφυγες στο Ελληνικό επί ενάμιση χρόνο προσπάθησαν να φτιάξουν τη ζωή τους. Δημιούργησαν κοινοτικούς δεσμούς, εμπιστεύτηκαν οργανώσεις και εθελοντές, που βρέθηκαν εκεί να τους συνδράμουν και, με δίψα στις περισσότερες περιπτώσεις, έστελναν τα παιδιά τους σε δραστηριότητες ψυχαγωγικές, δημιουργικές και παιδαγωγικές που οργανώναμε, έχοντας ως στόχο να αποκτήσει η ζωή τους μια κανονικότητα, κάτι που τελικά σε μεγάλο βαθμό τους εξασφάλισε την επιβίωση σε αυτές τις άσχημες συνθήκες.
Τώρα, θεωρητικά τουλάχιστον, οι συνθήκες θα είναι καλύτερες. Άλλωστε οι άνθρωποι μετακινήθηκαν από εκεί γιατί, πέρα από τους λόγους που έχουν να κάνουν με την αξιοποίηση της έκτασης, οι συνθήκες είχαν αναγνωριστεί ως ακατάλληλες. Συνεπώς δεν υπάρχει πια και δικαιολογία. Οι άνθρωποι του Ελληνικού, οπουδήποτε κι αν μετακινηθούν, θα πρέπει πλέον να έχουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και να λάβουν υπηρεσίες που θα σέβονται τα δικαιώματα αλλά και την ευαλωτότητά τους. Αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, ειδικά για οικογένειες με παιδιά, σημαίνει εγκατάσταση σε διαμερίσματα, καθώς, όσο καλή κι αν τυχόν είναι η κατάσταση σε κάποιο στρατόπεδο, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί κατάλληλο χώρο διαβίωσης για παιδιά. Επιπλέον τα παιδιά θα πρέπει να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στην εκπαίδευση, υποστήριξη και μαθησιακές διαδικασίες που θα τα βοηθήσουν να κερδίσουν τον χαμένο χρόνο. Θα πρέπει να μπορούν να απολαύσουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπονται για αυτά από το Ελληνικό, Ευρωπαϊκό και Διεθνές Δίκαιο. Ουσιαστικά.
Το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού θα συνεχίσει τις δράσεις του με σκοπό το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών του Ελληνικού με γνώμονα τον σεβασμό και την εφαρμογή στην πράξη της Σύμβασης για τα Δικαιώματά τους.
Αθήνα, 2/6/2017
Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδ
