Τα παιδιά του Εργαστηρίου Πολιτισμού, στο πλαίσιο του προγράμματος “A Healthy life without Plastic is children’s right” που υποστηρίζεται από το BeMed , πήραν ρόλο δημοσιογράφων διαδίδοντας το δικαίωμά τους να ζουν σε ένα καθαρό περιβάλλον.
«Αυτή η θάλασσα, μοιάζει να είναι πολύ πληγωμένη και τα ψάρια της κινδυνεύουν, πρέπει να τα σώσουμε», είπε ένα παιδί βλέποντας σε φωτογραφία μια παραλία γεμάτη σκουπίδια.
Συνειδητοποιώντας την επίδραση των πλαστικών στις θάλασσες και τον αντίκτυπο που έχουν στα θαλάσσια ζώα, τα παιδιά αποφάσισαν να αναλάβουν ενεργό δράση. «Πρέπει να μιλήσουμε με κάποιον ειδικό!» αποφάσισαν στο συμβούλιό τους, κι έτσι, με την βοήθεια των παιδαγωγών, απευθύνθηκαν στην Δανάη Πάτσιου, βιολόγο με εξειδίκευση στην επίδραση που μπορεί να έχει η θαλάσσια ρύπανση στους οργανισμούς της θάλασσα. Η Δανάη εργάζεται στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών και συγκεκριμένα στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας που βρίσκεται στην Ανάβυσσο.
Τα παιδιά αφού διατύπωσαν και κατέγραψαν τις ερωτήσεις τους, επικοινώνησαν μαζί της και με ανυπομονησία περίμεναν τις απαντήσεις της.
1) Τι πλαστικά/σκουπίδια βρίσκετε πιο συχνά στη θάλασσα;
Τα σκουπίδια που βρίσκουμε πιο συχνά στις παραλίες είναι από πλαστικά μία χρήσης. Προϊόντα, δηλαδή, όπως η πλαστική σακούλα ή το πλαστικό ποτήρι του καφέ που χρησιμοποιούμε για πολύ λίγα λεπτά και μετά τα πετάμε στα σκουπίδια.
2) Ποιο είναι το πιο παράξενο πράγμα που έχετε δει στην θάλασσα ή στους ωκεανούς;
Νομίζω ότι το πιο περίεργο πράγμα που έχω δει στη θάλασσα είναι αντικείμενα που δεν βρίσκει κανείς φυσιολογικά στην θάλασσα όπως πλαστικά σκουπίδια ή χημικά απόβλητα.
3) Τι κάνετε τα πλαστικά που βρίσκετε στη θάλασσα;
Αρχικά, τα συλλέγουμε και στη συνέχεια τα ομαδοποιούμε ανάλογα με τη χρήση τους και με το υλικό τους. Για παράδειγμα, χωρίζουμε τα πλαστικά καλαμάκια από τις πλαστικές σακούλες σύμφωνα με τη χρήση τους ή τα πλαστικά μαχαιροπήρουνα με κομμάτια από αφρολέξ, που είναι διαφορετικό πλαστικό υλικό. Είναι πολύ σημαντικό να τα ξεχωρίζουμε γιατί έτσι μπορούμε να διακρίνουμε ποιο είναι το είδος σκουπιδιού που βρίσκουμε συχνότερα στην θάλασσα και στις παραλίες ώστε να δημιουργηθούν νόμοι για τη μείωση της χρήσης τους, όπως συνέβη με τα πλαστικά καλαμάκια.
4) Ανακυκλώνονται όλα τα πλαστικά;
Όχι, δυστυχώς ανακυκλώνεται ένα μικρό ποσοστό των πλαστικών αντικειμένων που παράγονται. Για παράδειγμα, για τα υλικά συσκευασίας, ο μέσος όρος ανακύκλωσης των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν 38 % το 2020 . Αυτό συμβαίνει, αρχικά, γιατί δυστυχώς δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση σε μονάδες ανακύκλωσης, αλλά κι επειδή δεν υπάρχει η τεχνολογία για την ανακύκλωση όλων των ειδών των πλαστικών. Το πλαστικό που ανακυκλώνεται περισσότερο είναι αυτό του πλαστικού μπουκαλιού νερού.
5) Γιατί φτιάχνονται τόσα πολλά πράγματα από πλαστικά;
Το πλαστικό άρχισε να χρησιμοποιείται πολύ μετά τα μέσα του 20ου αιώνα γιατί είναι πολύ ανθεκτικό, ελαφρύ και ανάλογα με τις προσμίξεις του, μπορούμε να του δώσουμε πολλές διαφορετικές ιδιότητες, όπως χρώμα, σκληρότητα και ελαστικότητα. Με αυτό τον τρόπο, βρίσκει μεγάλη εφαρμογή στη βιομηχανία, στις μεταφορές αλλά και στην ιατρική και στην επιστήμη.
6) Κινδυνεύουν τα θαλάσσια ζωάκια από τα πλαστικά;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που ένα θαλάσσιο ζώο μπορεί να κινδυνεύσει από τα πλαστικά σκουπίδια. Τα θαλάσσια ζώα μπορούν να φάνε ένα πλαστικό σκουπίδι, π.χ. μπερδεύοντας μια πλαστική σακούλα για μέδουσα. Η πλαστική σακούλα δεν πέπτεται και δεν αποβάλλεται εύκολα αν είναι μεγάλη οπότε κάθεται στο στομάχι του ζώου και εμποδίζει το ζώο από το να τραφεί κανονικά με αποτέλεσμα να πεθάνει από πείνα. Άλλος τρόπος είναι να παγιδευτούν μέσα σε πλαστικά σκουπίδια π.χ. σε ξεχασμένα αλιευτικά δίχτυα και να πεθάνουν από ασφυξία. Επίσης, υπάρχουν τα μικροπλαστικά τα οποία θα συνεχίσουν να αυξάνονται στο θαλάσσιο περιβάλλον λόγω της διάσπασης μεγαλύτερων πλαστικών κομματιών. Τα μικροπλαστικά σε μεγάλες ποσότητες μπορούν και αυτά να έχουν αρνητικές συνέπειες στους θαλάσσιους οργανισμούς.
7) Τι θα λέγατε σε κάποιον άνθρωπο που πετάει πλαστικά στη θάλασσα;
Είναι κρίμα αφού όλοι προσέχουμε το σπίτι μας, το αγαπάμε και το κρατάμε καθαρό να μη νοιαζόμαστε για το περιβάλλον μας. Η γη είναι το σπίτι μας και ότι πετάμε στη θάλασσα μπορεί να χάνεται από τα μάτια μας για λίγο αλλά το πλαστικό θα μείνει εκεί για πάρα πολλά χρόνια.
8) Τι μπορούμε να κάνουμε για να μην υπάρχουν τόσα πολλά πλαστικά;
Το μαγικό τρίπτυχο: 1) μείωσε την χρήση καινούριων πλαστικών αντικειμένων, 2) επαναχρησιμοποίησε, επιδιόρθωσε ή αντάλλαξε παλιά πλαστικά αντικείμενα, 3) ανακύκλωσε όσο περισσότερο μπορείς.
Δανάη Πάτσιου, Βιολόγος με εξειδίκευση στην επίδραση που μπορεί να έχει η θαλάσσια ρύπανση στους οργανισμούς της θάλασσας.
