Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Πελοπίδα Νικολόπουλο που απάντησε στις ερωτήσεις των παιδιών.
1. Τι μπορεί να κάνει ένα παιδί, όταν μέσα στο σπίτι του, στη γειτονιά του, στο σχολείο του παραβιάζονται βασικά δικαιώματά του; Όταν διαπιστώνει να παραβιάζονται δικαιώματα άλλων παιδιών;
Ένα παιδί είτε μέσα στο σπίτι του, είτε στη γειτονιά του, είτε στο σχολείο του, είτε ακόμα και στη σχολή χορού, στο ωδείο, σε μια αθλητική ή πολιτιστική ομάδα που πηγαίνει και καταλάβει ή δει ότι παραβιάζεται κάποιο δικαίωμα του αυτό που θα πρέπει να κάνει είναι να μιλήσει με κάποιον ή κάποια που εμπιστεύεται. Ανάλογα και το μέρος που συμβαίνει αυτό το περιστατικό και ανάλογα το πρόσωπο που προκαλεί την παραβίαση. Αν για παράδειγμα είναι στο σπίτι κάποιος από τους γονείς που παραβιάζει τα δικαιώματα του, τότε το πρόσωπο που θα μιλήσει το παιδί μπορεί να είναι ο άλλος γονέας, κάποιος συγγενής που εμπιστεύεται, ο δάσκαλος, η δασκάλα του. Αν είναι στο σχολείο η παραβίαση τότε μπορεί να μιλήσει στους γονείς του, σε κάποιον/α δάσκαλο ή δασκάλα που εμπιστεύεται ή στον διευθυντή του σχολείου. Επίσης, στην Ελλάδα υπάρχει μια υπηρεσία που λέγεται “Συνήγορος του Παιδιού”. Με αυτήν την υπηρεσία μπορεί να επικοινωνήσει κάθε παιδί δωρεάν στο τηλέφωνο 800.11.32000, γραμμή η οποία είναι μόνο για παιδιά. Εκεί μπορεί να ρωτήσει τις απορίες του, να ρωτήσει για τα δικαιώματα του ή να αναφέρει κάποιο περιστατικό παραβίασης που έχει εντοπίσει. Αν ένα παιδί είναι ασυνόδευτο στην Ελλάδα μπορεί να επικοινωνήσει με τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Ασυνόδευτα Παιδιά και παιδιά σε ευάλωτη θέση στα τηλέφωνα 2132128888 και 6942773030 μέσω Whatsapp ή Viber.
2. Προβλέπει ο νόμος τιμωρία για τους μεγάλους που παραβιάζουν τα δικαιώματά μας;
Ο νόμος προβλέπει τιμωρία για τον καθένα και την καθεμία ενήλικο αλλά και παιδί, που παραβιάζει τα δικαιώματα των παιδιών. Υπάρχει η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού που είναι στην Ελλάδα πολύ ισχυρός νόμος για περισσότερα από 30 χρόνια. Η Σύμβαση προβλέπει την προστασία των παιδιών και υπάρχουν και άλλοι πολλοί νόμοι που προβλέπουν τιμωρίες για όσους παραβιάζουν τα δικαιώματα των παιδιών. Βέβαια πολλοί μεγάλοι δεν γνωρίζουν αυτούς τους νόμους αλλά και όσοι τους γνωρίζουν, έστω κάποιους από όλους τους νόμους (δικαστές, εισαγγελείς, αστυνομία, διευθυντές, κ.ά) αρκετές φορές καθυστερούν να τους εφαρμοστούν.
3. Τα παιδιά των προσφύγων και των μεταναστών που αλλάζουν τόπο έχουν δικαίωμα στο όνομα και την εθνικότητα; Τι γίνεται αν η μαμά τους τα γεννήσει κάπου στον δρόμο; Σε μια βάρκα;
Με βάση τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού κάθε παιδί έχει δικαίωμα στο όνομα και την εθνικότητά του. Ακόμα κι αν γεννηθεί ένα παιδί στην Ελλάδα στο δρόμο ή μέσα σε μια βάρκα έχει το δικαίωμα και οι γονείς του την υποχρέωση να εγγράψουν το παιδί στο ληξιαρχείο και να λάβουν ληξιαρχική πράξη γέννησης με το όνομά που του δίνουν. Τα παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα αποκτούν την εθνικότητα που έχουν οι γονείς τους και όχι την ελληνική ιθαγένεια, ακόμα και αν οι γονείς τους δεν έχουν κάποια ιθαγένεια.
4. Τα παιδιά που είναι πρόσφυγες σε μια χώρα, έχουν δικαιώματα; Κανονικά πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα παιδιά του τόπου που φτάνουν, όμως εμείς διαπιστώσαμε ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Ποιος προστατεύει τα δικαιώματά τους; Τιμωρούνται αυτοί που δεν τα τηρούν;
Τα παιδιά που είναι πρόσφυγες θεωρητικά πρέπει να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα όπως τα παιδιά που μένουν στη χώρα. Μάλιστα η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού προστατεύει ακόμα περισσότερο τα παιδιά που δεν είναι με την οικογένεια τους και στη χώρα που έχουν φτάσει λέει ότι πρέπει να κάνει ενέργειες για να έρθουν σε επαφή με την οικογένεια τους. Ο νόμος προστατεύει τα παιδιά αυτά και είναι κα ευθύνη του κάθε κράτους να τους επιτρέπει να έχουν ίδια πρόσβαση στα δικαιώματα τους όπως και τα υπόλοιπα παιδιά, όμως πολλές φορές δυστυχώς οι νόμοι δεν τηρούνται, ακόμα και από το κράτος και σχεδόν ποτέ δεν τιμωρεί το Κράτος όποιους δεν τηρούν τους νόμους. Για παράδειγμα ένας αστυνομικός θα πρέπει να προστατέψει ένα παιδί πρόσφυγα και όχι να το συλλάβει ή να του μιλήσει άσχημα, ένα νοσοκομείο θα πρέπει να περιθάλψει ένα παιδί πρόσφυγα και όχι να του ζητάει τα χαρτιά του για να το εξετάσει και ένα σχολείο να το περιμένει και όχι να αρνείται την εγγραφή του επειδή δεν έχει χαρτιά.
5. Υπάρχουν δικηγόροι για τα παιδιά; Έχουν δικαίωμα τα παιδιά να έχουν τον δικό τους δικηγόρο;
Δυστυχώς πολλοί δικηγόροι που να έχουν εκπαιδευτεί στην προστασία και την υπεράσπιση των παιδιών δεν υπάρχουν στην Ελλάδα, όπως και πολλοί δικηγόροι που να γνωρίζουν τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Σε νομική υπόθεση που αφορά το παιδί, είτε ως θύμα, είτε ως θύτη, το παιδί υποστηρίζεται από δικηγόρο που θα βρουν οι γονείς του ή αν αυτοί δεν υπάρχουν δωρεάν από το Κράτος. Μόνο αν υπάρχει διαφορά μεταξύ του γονιού ή των γονέων και του παιδιού, μπορεί να ζητήσει δικό του δικηγόρο για να οριστεί κάποιος άλλος να τον εκπροσωπήσει. Σε ασυνόδευτα παιδιά που φιλοξενούνται σε κάποιον ξενώνα, έχουν νομική υποστήριξη από το δικηγόρο του ξενώνα. Τέλος, φορείς που φιλοξενούν παιδιά που δεν έχουν γονείς ή έχουν απομακρυνθεί από τους γονείς τους οφείλουν να μεριμνούν και για την παροχή δικηγόρου εκτός των άλλων υπηρεσιών που προσφέρουν.
6. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα αν τελειώσει ο πόλεμος στην χώρα τους και δεν θελήσουν να γυρίσουν πίσω γιατί έχουν κάνει καινούριους φίλους και έχουν φτιάξει τη ζωή τους εδώ, ενώ στη χώρα τους έχουν όλα καταστραφεί και δεν έχουν τίποτα, μπορούν να μείνουν στη χώρα μας για πάντα;
Τα παιδιά που είναι πρόσφυγες, για αρχή είναι για 3 χρόνια μπορούν να ζητήσουν ανανέωση και αφού συμπληρώσουν επτά χρόνια που μένουν νόμιμα στην Ελλάδα μπορούν να ζητήσουν να γίνουν Έλληνες μέσα από κάποιες εξετάσεις. Επίσης με έναν καινούργιο νόμο νέοι που ήρθαν στην Ελλάδα ως ασυνόδευτα παιδιά και έχουν πάει 3 χρόνια σχολείο στην Ελλάδα, μπορούν να μείνουν για 10 χρόνια νόμιμα στην Ελλάδα και μετά να ζητήσουν γίνουν Έλληνες μέσα από κάποιες εξετάσεις, όπως και παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και πήγαν 6 χρόνια στο σχολείο.
7. Πώς μπορούν να προστατευτούν τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί;
Τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί θα πρέπει να πάνε με τη βοήθεια κάποιου ενήλικα να μιλήσουν για το τι τους συνέβη. Στη συνέχεια θα πούνε τι τους συνέβη σε κάποιον ψυχολόγο που ξέρει πως να συζητήσει με τα παιδιά και πως να τα ρωτήσει και να τα ακούσει. Υπάρχουν δύο μέρη που μπορεί να συμβεί αυτό, το ένα είναι σε έναν ειδικό χώρο για παιδιά και το δεύτερο σε κτίριο της αστυνομίας, όπου ο ψυχολόγος είναι αστυνομικός όμως έχει εκπαιδευτεί και ξέρει πως να συζητήσει και να μιλήσει με τα παιδιά για αυτό που τους έχει συμβεί. Ανάλογα το πόσο σοβαρή είναι η κακοποίηση μπορεί να χρειαστεί το παιδί να πάει στο νοσοκομείο για να γίνουν κάποιες εξετάσεις. Δυστυχώς, η μόνη προστασία που παρέχεται σε ένα παιδί που κακοποιήθηκε είναι να πάει προσωρινά σε κάποιο νοσοκομείο ή σε κάποιο ίδρυμα για παιδιά και μετά σε κάποιον συγγενή του που θα θέλει να το φροντίσει. Σε όλη αυτή τη διαδικασία υπάρχει ακόμα ένας κύριος ή μια κυρία από την πλευρά του κράτους για την προστασία των παιδιών που ονομάζεται Εισαγγελέας για τα παιδιά και αποφασίζει τι είναι το καλύτερο για το παιδί μαζί με άλλους ειδικούς, όπως κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους. Βέβαια οι Εισαγγελείς δυστυχώς δεν είναι πολλοί και δεν έχουν εκπαιδευτεί, οπότε πολλές φορές καθυστερούν να κάνουν κάποια ενέργεια.
8. Πόσο πραγματικά λαμβάνεται υπόψη η γνώμη των παιδιών;
Ενώ θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη των παιδιών σε κάθε ζήτημα που τα αφορά, δυστυχώς αυτό συμβαίνει σπάνια. Παρότι η γνώμη των παιδιών είναι το ίδιο σημαντική όπως των μεγάλων, οι μεγάλοι δεν έχουν μάθει να ακούνε τα παιδιά, από το πιο απλό όπως για παράδειγμα πως θα ήθελαν να είναι το σχολείο τους, η παιδική χαρά, το πάρκο της γειτονιάς, ή τα μέρη που θα πάνε εκδρομή ως μέχρι πιο σύνθετα όπως να υπάρχουν συμβούλια παιδιών σε κάθε σχολείο, σε κάθε δήμο ακόμα και σε κάθε υπουργείο ή να δημιουργηθεί Υπουργείο για το παιδί, οπού τα παιδιά θα έχουν ενεργό ρόλο και συμμετοχή και θα βλέπουν ότι οι ιδέες τους θα γίνονται πράξη!
9. Όταν ήσασταν παιδί είχατε νοιώσει να σας αδικούν; Αν ναι, θα θέλατε να μας πείτε μια περίπτωση;
Δεν μπορώ να θυμηθώ να έχω αδικηθεί ή να παραβιάστηκε κάποιο δικαίωμά μου όταν ήμουν μικρός, αλλά τώρα που έχω μεγαλώσει λίγο και έχω μάθει για τα δικαιώματα του παιδιού έχω καταλάβει ότι θα ήθελα όλα τα παιδιά να μάθουν τα δικαιώματα τους, όπως και οι γονείς και οι δάσκαλοί τους και προσπαθώ να βοηθήσω από την πλευρά μου στο να συμβεί αυτό!
